Η DMI (Dynamic Movement Intervention) ή Δυναμική Κινητική Παρέμβαση, σε ελεύθερη μετάφραση, έχει κερδίσει πολύ δυναμικά, όπως και το όνομά της άλλωστε, το χώρο της θεραπευτικής πρακτικής σε παιδιά με κινητικές αναπηρίες, διαταραχές, ή/και αποκλίσεις.
Όταν την είδα πρώτη φορά σκέφτηκα: «αυτό πρέπει οπωσδήποτε να το μάθω»…
Εντυπωσιάστηκα από την πρώτη επαφή και δηλώνω ενθουσιασμένη και εγώ και οι γονείς των παιδιών στα οποία το εφαρμόζω, καθώς σε πολύ σύντομο διάστημα τα αποτελέσματα είναι εντυπωσιακά.
Και οφείλω να πω ότι γνωρίζω πολλές μεθόδους και μάλιστα πολύ καλά…αλλά αυτή με κέρδισε από την πρώτη μας "γνωριμία"!
Ας δούμε όμως γιατί είναι τόσο δημοφιλής, τι υπόσχεται, πώς το πετυχαίνει και γενικά τι διαφορετικό έχει και έκανε τόσο μεγάλη αίσθηση σε τόσο μικρό χρονικό διάστημα.
Ιστορική αναδρομή
Η μέθοδος έχει ξεκινήσει στις αρχές του 2021 από τους διάσημους φυσιοθεραπευτές Jake Kreindler και Jo-Anne Weltman.
Οι Kreindler και Weltman είναι ειδικοί στον τομέα της παιδιατρικής φυσιολογικής ανάπτυξης αλλά και των κινητικών αναπηριών, και έχουν κλινική εμπειρία άνω των 35 ετών.
Που βασίζεται η θεωρεία της μεθόδου;
Η μέθοδος βασίζεται σε τρεις θεμελιώδης θεωρίες:
Τη Θεωρία Επιλογής Νευρωνικής Ομάδας ή NGST (Neuronal Group Selection Theory)
Η θεωρία της NGST αναπτύχθηκε από τον Edelman and Mountcastle το 1978 στο βιβλίο, The Mindful Brain – Cortical Organization and the Group-selective Theory of Higher Brain Function.
Σύμφωνα με το NGST, ο εγκέφαλος, και συγκεκριμένα το σύνολο των φλοιωδών (εξωτερικό στρώμα του εγκεφάλου) και υποφλοιωδών συστημάτων (εσωτερικοί μηχανισμοί του εγκεφάλου) οργανώνονται μέσα από μία δυναμική σχέση σε νευρωνικές ομάδες οι οποίες αποτελούνται από εκατοντάδες ή και χιλιάδες νευρώνες.
Η κάθε ομάδα από αυτές έχει σκοπό την οργάνωση μίας τυπικής κινητικής ή αισθητηριακής συμπεριφοράς.
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία του NGST η ανάπτυξη ξεκινά με πρωτεύοντα νευρωνικά ρεπερτόρια.
Το κάθε ένα από αυτά αποτελείται από πολλαπλές νευρωνικές ομάδες.
Στην περίπτωση που κάποια νευρωνική ομάδα δεν χρησιμοποιείται απορρίπτεται και «κλαδεύεται» ώστε να οργανωθεί η διαδικασία ωρίμανσης του ΚΝΣ (κεντρικό νευρικό σύστημα).
Έτσι ότι δεν χρησιμοποιούμε ο εγκέφαλος το «πετάει» καθώς με αυτό τον τρόπο κάνει πιο ραφιναρισμένη την κινητική απάντηση και την αισθητικοκινητική εξέλιξη.
Ότι δεν χρησιμοποιείται ως κίνηση και συμπεριφορά…χάνεται…!
Η ανάπτυξη του ατόμου οργανώνεται μέσα από εμπειρικά δεδομένα τόσο σε κίνηση όσο και σε συμπεριφορά.
Η εξέλιξη καθορίζει και την προσαρμογή των πρωταρχικών κινητικοαισθητηριακών απαντήσεων σε πιο αναπτυγμένες και ραφιναρισμένες.
Σε κάθε νέο ερέθισμα αρχίζουν και δημιουργούνται καινούριες συνάψεις μεταξύ των νευρώνων και δημιουργείται νέο ρεπερτόριο κινήσεων…!!!
Αυτό όμως είναι και η αρχή της θεραπευτικής μας δράσης. Μπορούμε να προκαλέσουμε νέες συνάψεις!!!
Τη θεωρία της ωρίμανσης (Maturational Theory)
Η κινητικοαισθητηριακή ανάπτυξη είναι κεφαλοουριαία.
Η ανάπτυξη συμβαίνει με συγκεκριμένο και προκαθορισμένο τρόπο.
Ως μωρά μαθαίνουμε πρώτα τον έλεγχο των χειλιών και της γλώσσας, μετά τις κινήσεις των ματιών, κατόπιν του λαιμού, των ώμων, των χεριών και δαχτύλων και τέλος τον έλεγχο των ποδιών.
Επιπλέον, ο έλεγχος μαθαίνεται πρώτα σε αδρές κινήσεις και μετά γίνεται οργάνωση της λεπτής κινητικότητας.
Η ωρίμανση βασίζεται σε μια σταδιακή ανάπτυξη προκαθορισμένων κινητικών προτύπων του ΚΝΣ με ταυτόχρονο αυξημένο φλοιϊκό έλεγχο των αντανακλαστικών αντιδράσεων.
Όταν λοιπόν μιλάμε για αναπτυξιακή απόκλιση ή διαταραχή εννοούμε την καθυστέρηση στα ηλικιακά ορόσημα ή/και την παρουσία διαφοροποιήσεων στο μυϊκό τόνο και την έκφραση των αρχέγονων αντανακλαστικών.
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία, η θεραπεία παιδιών με κινητικά προβλήματα επικεντρώθηκε στην ομαλοποίηση του μυϊκού τόνου που θεωρήθηκε ως πρωταρχική προϋπόθεση για την κινητική ανάπτυξη.
Σήμερα όμως γνωρίζουμε ότι το βασικό έλλειμμα σε παιδιά με κινητικές δυσλειτουργίες είναι η συνολική διαταραχή στον αισθητικοκινητικό συντονισμό.
Τη Νευροπλαστικότητα του ΚΝΣ ( Neuroplasticity Theory)
Η νευροπλαστικότητα ή “πλαστικότητα” του εγκεφάλου, μπορεί να οριστεί ως η ικανότητα του κεντρικού νευρικού συστήματος να αλλάζει την απάντηση του σε ερεθίσματα από το εσωτερικό του σώματος ή εξωγενή μέσα από νέες νευρωνικές συνδέσεις.
Η «συναπτική πλαστικότητα», δηλαδή η τροποποίηση και των συνάψεων προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος συμβαίνει μέσα από τη θεμελιώδη δυνατότητα των εγκεφαλικών νευρώνων να τροποποιούν τη συναπτική τους δράση ( συμβαίνει μέσω διαφορετικών μηχανισμών που εξαρτώνται από την ίδια τη δράση).
Η νευροπλαστικότητα αφορά την εξέλιξη μας σε πολλά επίπεδα όπως π.χ. στη μάθηση, τη μνήμη, την ανάπτυξη του εγκεφάλου και την ομοιόσταση, την αισθητηριακή ολοκλήρωση και το σημαντικότερο όλων…. την αποκατάσταση από εγκεφαλικές βλάβες!!!
Οφέλη του DMI
Η επιλογή της συγκεκριμένης μεθόδου μας δίνει:
- Κινητική εξέλιξη: Η παρέμβαση είναι πολύ δυναμική και αναγκάζει το παιδί να κινηθεί μόνο του, ενεργοποιώντας τις απαιτούμενες μυϊκές ομάδες.
- Νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου: Μέσα από την άσκηση διευκολύνεται η κινητική δραστηριότητα. Αυτή η πολύ δυναμική εκτέλεση της λειτουργίας από το παιδί ενεργοποιεί τον εγκέφαλο άμεσα ώστε να δοθεί απάντηση στην κινητική απαίτηση. Αυτό δημιουργεί νέα κανάλια επικοινωνίας στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο του παιδιού. Φανταστείτε ότι δημιουργούνται νέα «μονοπάτια» (neuropaths3) νευροεπικοινωνίας….
- Αναπτυξιακά στάδια: Οι ασκήσεις μας ακολουθούν τα στάδια ανάπτυξης και τα ηλικιακά ορόσημα.
- Κινητικός έλεγχος: Ο κινητικός έλεγχος επιτυγχάνεται πιο άμεσα από άλλες νευροαναπτυξιακές μεθόδους καθώς το παιδί είναι υπεύθυνο άμεσα στην επίτευξη του στόχου. Εμείς ως θεραπευτές απλά διευκολύνουμε την κινητική απάντηση αλλά το παιδί πρέπει να φέρει σε πέρας τη λειτουργία.
- Ισορροπία: Εξαιτίας της δυναμικής κινητικής εμπλοκής του παιδιού στις ασκήσεις που συνθέτουν την αδρή κινητική λειτουργία είναι πολύ πιο άμεση η οργάνωση ισορροπίας και ανεξάρτητης κίνησης.
- Σταδιακή πρόοδος: Η πρόοδος είναι άμεση γιατί αυξάνεται συνεχώς η πρόκληση και το παιδί προσπαθεί να ανταποκριθεί με μεγαλύτερη ανεξαρτησία.
- Ευθυγράμμιση και εύρος κίνησης: Το εύρος των μυών αλλάζει μέσα από διαφορετικές ασκήσεις που ζητάμε από το παιδί να τις εκτελέσει με πολύ συγκεκριμένο τρόπο ενεργοποιώντας και ευθυγραμμίζοντας όλες τις μυϊκές ομάδες που κάνουν αυτή την κινητική δραστηριότητα.
- Αισθητηριακή ολοκλήρωση: Η οργάνωση της αδρής κίνησης γίνεται μέσα από λειτουργική δυναμική κινητική δραστηριότητα του παιδιού και αυτό βοηθά άμεσα στην οργάνωση της αισθητηριακής ολοκλήρωσης καθώς σχετίζεται με πολλαπλά αισθητηριακά ερεθίσματα και προκλήσεις.
- Λειτουργικές κινήσεις: Βελτιώνεται η κινητική και αισθητηριακή απάντηση στα διαφορετικά ερεθίσματα και τις καθημερινές προκλήσεις.
Έτσι, σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, το παιδί καλείται να απαντήσει στις προκλήσεις που δημιουργούμε μέσω των ασκήσεων και μέσω της δημιουργίας νέων κινητικών προκλήσεων κάθε φορά συμβάλλοντας στη συνεχή εξέλιξη του.
Η ευθυγράμμιση του σώματος σε κάθε κινητική πρόκληση ενεργοποιεί τα κανάλια επικοινωνίας των αισθητηριακών συστημάτων ώστε το παιδί να καταφέρει τη δράση αλλά και να ισορροπήσει κατά τη διάρκεια της προσπάθειας.
Έτσι μέσα από διαφορετικές προκλήσεις και δραστηριότητες κατά την εφαρμογή των ασκήσεων, η νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου ενεργοποιεί τα παλιά αλλά και δημιουργεί νέα κανάλια επικοινωνίας των νευρωνικών ομάδων.
Η μέθοδος είναι αποτελεσματική για όλους αυτούς τους λόγους αλλά και γιατί οργανώνει ταυτόχρονα κινητικά και αισθητηριακά συστήματα με αποτέλεσμα την πιο οργανωμένη δράση και την κατάκτηση των ηλικιακών ορόσημων του παιδιού.
Γιατί DMI;
Θα αναρωτηθεί κάποιος γιατί τόσος λόγος αφού και το NDT και άλλες μέθοδοι, έχουν τις ίδιες αρχές με το DMI και τον ίδιο θεραπευτικό στόχο.
Η αλήθεια είναι ότι πραγματικά ως αρχές δε διαφέρει από άλλες παλαιότερες μεθόδους.
Σίγουρα όλες βασίζονται στην νευροφυσιολογική εξέλιξη του ΚΝΣ.
Εδώ όμως το σημαντικό είναι ότι χρησιμοποιούμε μόνο την ενεργητική απόκριση του παιδιού, όποιας ηλικίας, και δεν διευκολύνουμε εμείς την απάντηση.
Η διευκόλυνση συμβαίνει από την αλλαγή της θέσης του σώματος στο χώρο και όχι από τη διευκόλυνση της επίτευξης του στόχου.
Αυτό λοιπόν οδηγεί σε αυτόματη απάντηση μεγαλύτερης ευκρίνειας και ταχύτητας κάθε φορά προάγοντας την πρόοδο, την εξέλιξη και την κατάκτηση των ηλικιακών αναπτυξιακών σταδίων πιο άμεσα και με καλύτερη ποιότητα.
Ποιος μπορεί να κάνει DMI;
Το DMI επειδή ακριβώς οργανώνει όλα τα αισθητικοκινητικά συστήματα του παιδιού έχει μεγάλη απήχηση σε πολλές διαταραχές. Οι κυριότερες από αυτές είναι:
- Εγκεφαλική Παράλυση
- ΔΕΠΥ
- Αυτισμός
- Δυσπραξία (Αναπτυξιακή Διαταραχή Συντονισμού)
- Δισχιδής ράχη
- Αναπτυξιακή καθυστέρηση
- Υπερτονία λόγο συνδρόμου ή άλλης αιτιολογίας
- Υποτονία λόγο συνδρόμου ή άλλης αιτιολογίας
- Charcot Marie Tooth
- Νευρομυϊκά σύνδρομα
- Αισθητικοκινητικές Διαταραχές
- Προωρότητα
- Σύνδρομο Down
- Χρωμοσωμικές ή Γενετικές Διαταραχές
- Βλάβες νωτιαίου μυελού
- Επίκτητη/Τραυματική Εγκεφαλική Κάκωση
Γενικά ότι αφορά απόκλιση από την κινητική ή αισθητηριακή ανάπτυξη μπορεί να οργανωθεί μέσω της Δυναμικής Κινητικής Παρέμβασης ( DMI ).
Οι ηλικίες που ενδείκνυται να μπουν σε ένα πρόγραμμα DMI είναι από ενός μήνα και ιδανικά μέχρι 5 ετών.
Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε μεγαλύτερα παιδιά.
Αντενδείξεις
Πολλές φορές ίσως τα μεγαλόσωμα παιδιά δεν μπορούν να ακολουθήσουν το πρόγραμμα του DMI καθώς το μόνο σημαντικό είναι να μπορεί ο θεραπευτής να τα χειριστεί και να τα οδηγήσει σε αυτές τις ασκήσεις με ασφάλεια.
Είναι λοιπόν δύσκολο αυτό να συμβεί σε ένα μεγαλόσωμο ή μεγαλύτερης ηλικίας παιδί.
Επίσης σε παιδιά που κουράζονται εύκολα ή δεν πρέπει να καταπονούνται πολύ (Duchenne syndrome) ή έχουν οστεοπόρωση δεν είναι εφικτό να δεχτούν αυτή τη θεραπευτική παρέμβαση.
Πώς γίνεται η παρέμβαση;
Η θεραπεία πάντα βασίζεται στη λήψη ιστορικού και την λεπτομερή αξιολόγηση της κινητικής και αισθητηριακής ανάπτυξης του παιδιού.
Εφόσον έχουμε πάρει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες, ως θεραπευτές DMI, επιλέγουμε και το κατάλληλο ασκησιολόγιο.
Οι ασκήσεις είναι συγκεκριμένες ώστε να προάγουν την κινητική ανάπτυξη, την ευθυγράμμιση των αρθρώσεων και την ισορροπία του παιδιού.
Το σημαντικό είναι ότι οι γονείς είναι αρωγοί στην προσπάθεια μας και πάντα δίνονται συγκεκριμένες ασκήσεις και για το σπίτι με τη μορφή βίντεο.
Ζητάμε να γίνονται και στο σπίτι καθώς η επανάληψη βοηθά στη γρηγορότερη νευροπλαστικότητα του εγκεφάλου αλλά και της κινητικής ωρίμανσης του παιδιού.
Επαναλαμβάνονται οι ίδιες ασκήσεις για 5 φορές/άσκηση.
Αυτός ο αριθμός επαναλήψεων βρέθηκε ότι είναι ο πιο κατάλληλος ώστε να μην κουράζει υπερβολικά αλλά να μαθαίνει το παιδί την κίνηση πιο εύκολα.
Η θεραπευτική παρέμβαση διαρκεί 45 λεπτά, καθώς είναι πολύ απαιτητική θεραπεία για το παιδί καθώς είναι πολύ ενεργητική η απάντηση που απαιτείται σε κάθε άσκηση.
Πολλές φορές επιλέγουμε να κάνουμε ένα εντατικό πρόγραμμα ώστε να έχουμε πιο άμεσα αποτελέσματα και μία πιο εντατική παρέμβαση.
Συνήθως σε παιδιά από άλλες περιοχές ή σε παιδιά που οι γονείς ζητούν να γίνει για πιο άμεσο αποτέλεσμα.
Το εντατικό πρόγραμμα μπορεί να είναι 1ή 2 φορές τη μέρα για 5 ημέρες τη βδομάδα.
Σκοπός
Η μέθοδος DMI, κατά κύριο λόγο, έχει σκοπό εκτός από την κινητική εξέλιξη του παιδιού, που είναι το προφανές, την ευθυγράμμιση των αρθρώσεων κατά την εκτέλεση κάθε προσπάθειας.
Αυτό είναι πολύ σημαντικό και θα εξηγήσω αμέσως το γιατί…
Αν οι αρθρώσεις δεν είναι ευθυγραμμισμένες κατά την προσπάθεια της εκτέλεσης της κίνησης δεν υπάρχει ισορροπία και το παιδί πέφτει.
Η προσπάθεια πάντα είναι ενεργητική και αφορά κινητική λειτουργία.
Σύμφωνα λοιπόν με την εξέλιξη, όσο μία κίνηση είναι επιτυχής τόσο περισσότερο «γράφεται» στον εγκέφαλο, δηλαδή δημιουργεί νέες συνάψεις άρα νευροπλαστικότητα και ανάπτυξη της εγκεφαλικής λειτουργίας σε παιδιά με εγκεφαλική βλάβη ή διαταραχή.
Είναι κατανοητό πόσο σημαντικό και σπουδαίο είναι αυτό για τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο ενός παιδιού;
Δημιουργούμε νέες νευρωνικές ομάδες σε έναν εγκέφαλο που μόνος του δεν θα μπορούσε να δημιουργήσει…δημιουργούμε νέα κανάλια επικοινωνίας των νευρώνων ώστε το παιδί να μπορεί να ανταπεξέλθει στις κινητικές και αισθητηριακές απαιτήσεις!!!
Είναι ένας πολύ σημαντικός τρόπος να οργανώσουμε τον εγκέφαλο και να παρακάμψουμε τη βλάβη αν γίνει πρώιμη παρέμβαση.
Πρέπει να γνωρίζετε ότι η πρώιμη παρέμβαση μπορεί να παρακάμψει εντελώς τη βλάβη και να οργανώσει την ανάπτυξη του παιδιού σύμφωνα με τα ηλικιακά του ορόσημα….!!!
Μην αργείτε ποτέ να ζητήσετε μία αξιολόγηση για το βρέφος σας καθώς όσο αργεί η έγκαιρη και κατάλληλη παρέμβαση οργανώνεται το λάθος και το παιδί δεν θα βοηθηθεί στην πλήρη οργάνωση της διαταραχής.
Συμπέρασμα
Η θεραπεία DMI είναι ευεργετική για παιδιά με οποιονδήποτε τύπο κινητικής καθυστέρησης.
Οι ασκήσεις DMI επιλέγονται με βάση την αξιολόγηση των ελλειμμάτων του παιδιού από εμάς τους θεραπευτές.
Η Δυναμική κινητική παρέμβαση ή DMI (Dynamic Movement Therapy) είναι μια ολοκληρωμένη θεραπευτική πρακτική που ενσωματώνει την τρέχουσα έρευνα για τη νευροαποκατάσταση, τις τεχνολογίες και τις μεθοδολογίες.
Ο στόχος της θεραπείας μας για κάθε παιδί είναι να αποκτήσει τον έλεγχο του σώματος του, και να οργανώσει το κέντρο του ελέγχου της στάσης του σώματος του εγκεφάλου, καθώς εκτίθεται μέσω των ασκήσεων στη βαρύτητα.
Πολύ σημαντικό και πρέπει να τονίσω εδώ ότι:
ανεξάρτητα από το γνωσιακό ή αντιληπτικό επίπεδο του παιδιού και την έκταση της νευρολογικής βλάβης ή διαταραχής, όλα τα παιδιά από την αρχή της ζωής τους, μπορούν να επωφεληθούν από την θεραπευτική παρέμβαση της DMI μεθόδου, εξαιτίας του ότι, βοηθά στη νευροπλαστικότητα του αναπτυσσόμενου εγκεφάλου.
Μην αμελείτε ποτέ, να ζητήσετε μία αξιολόγηση αν το παιδί σας έχει γεννηθεί πρόωρα ή δεν ακολουθεί τα ηλικιακά του ορόσημα.
Καλύτερα να προλαμβάνουμε κάθε διαταραχή ή/και απόκλιση παρά να οργανωθεί, και να προσπαθούμε εκ των υστέρων να τη διορθώσουμε.
