Το μεγαλύτερο ποσοστό ατόμων από την μικρή νεαρή ηλικία αλλά και μέχρι την 3η ηλικία, μπορεί να εμφανίσουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο οσφυαλγίας στη ζωή τους.
Θεωρείται μία από τις πιο συχνές παθήσεις. Αφορά τις περισσότερες ηλικίες καθώς και όλα τα κοινωνικά και οικονομικά κοινωνικά στρώματα.
Όλοι ίσως εμφανίσουμε κάποιο επεισόδιο οσφυϊκού πόνου κάποια στιγμή ακόμη και αν δεν έχουμε κάποιο προδιαθεσικό παράγοντα κινδύνου ή κάποιο προηγούμενο τραυματισμό.
Σε κάθε περίπτωση ο πόνος είναι ένας τρόπος για να πει το σώμα μας ότι κάτι δεν πάει καλά.
Ο πόνος είναι σημαντικός και πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν καθώς προειδοποιεί για κάτι που συμβαίνει «λάθος» στο σώμα μας…άρα σημαντικό αλλά όχι πάντα επικίνδυνο!
Ας εξετάσουμε λοιπόν τι σημαίνει οσφυαλγία.
Τι είναι η οσφυαλγία;
Οσφυαλγία είναι ο πόνος στη οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής στήλης (οσφύ), δηλαδή στη «μέση».
Ο πόνος στη μέση είναι ένα από τα πιο κοινά προβλήματα ιατρικής φύσεως σε όλο τον πληθυσμό.
Υπάρχουν πολλές διαφορετικές ορισμοί για την οσφυαλγία ανάλογα με την αιτία.
Σύμφωνα με τις Ευρωπαϊκές οδηγίες για την πρόληψη της οσφυαλγίας και τον S. Kinkade, η οσφυαλγία ορίζεται ως «πόνος και ενόχληση, που εντοπίζεται στην περιοχή κάτω από τις πλευρές και πάνω από τις κατώτερες γλουτιαίες πτυχώσεις, με ή χωρίς πόνο στο πόδι».
Ως οσφυαλγία λοιπόν με απλά λόγια είναι ο πόνος και η ενόχληση που εντοπίζεται κάτω από το πλευρικό χείλος και πάνω από τις κατώτερες γλουτιαίες πτυχές, με ή χωρίς πόνο στα πόδια.
Στην περίπτωση που ο πόνος προκαλείται από ερεθισμό του ισχιακού νεύρου και ακτινοβολεί κατά μήκος του ποδιού ονομάζεται ισχιαλγία δηλαδή πόνος στο ισχίο.
Και η οσφυαλγία και η ισχιαλγία δεν είναι παθήσεις αλλά συμπτώματα.
Ας δούμε γιατί και πότε μπορεί να εμφανιστεί ένας τέτοιος πόνος.
Ποιες είναι οι αιτίες για τον πόνο στη μέση;
Υπάρχουν κάποιες συχνές αιτίες που μπορεί να προκαλούν πόνο στην οσφύ. Τέτοιες είναι:
- Αρθρίτιδα
Ο αργός εκφυλισμός των αρθρώσεων της σπονδυλικής στήλης - είναι η πιο συχνή αιτία πόνου στη μέση.
Όλοι μας αντιμετωπίζουμε τη φθορά καθώς γερνάμε.
Οι χόνδροι της σπονδυλικής στήλης, αλλοιώνονται και οι περιβάλλοντες ιστοί μπορεί να φλεγμαίνουν.
Η φλεγμονή και η λέπτυνση του χόνδρου αυξάνουν την τριβή στις αρθρώσεις, η οποία μπορεί να προκαλέσει πόνο στην οσφύ.
- Τραυματισμοί
Μερικοί τραυματισμοί στην πλάτη μπορεί να είναι ξαφνικοί και έντονοι, και μερικοί συμβαίνουν αργά με την πάροδο του χρόνου.
Μια πτώση ή ένα ατύχημα μπορεί να προκαλέσει τραυματισμό στην οσφύ.
Επίσης το ίδιο μπορεί να συμβεί αν το άτομο μεταφέρει χωρίς ανάλογη προσαρμογή της στάσης κάποιο βαρύ αντικείμενο.
Είναι ίσως γενική πεποίθηση ότι οι αθλητές και γενικότερα οι δραστήριοι άνθρωποι τραυματίζονται περισσότερο λόγω αυτού του ενεργού τρόπου ζωής τους.
Σύμφωνα όμως με τον Akhil Chhatre, M.D. από το νοσοκομείο Johns Hopkins Medicine, «αυτό δεν είναι απόλυτα σωστό».
Είναι εξίσου πιθανό να κάνει κάποιος μία απότομη ή ακατάλληλη κίνηση που θα οδηγήσει σε τραυματισμό ή μυϊκό «τράβηγμα» στη μέση.
- Κήλη μεσοσπονδύλιου δίσκου
Πολλές φορές η ρήξη ή η κήλη του μεσοσπονδύλιου δίσκου φέρεται ως η αιτία μίας οσφυαλγίας, με μεγαλύτερη συχνότητα να συμβαίνει στο κατώτερο μέρος της οσφύς.
Παρόλαυτα ο τραυματισμένος δίσκος δεν προκαλεί πάντα πόνο.
Αλλά ακόμα κι αν αυτό δεν πονά, μπορεί να πιέζει ή και να ερεθίζει τα νεύρα, προκαλώντας πόνο.
- Οστεοπόρωση
Η οστεοπόρωση ως χρόνια πάθηση του μεταβολισμού των οστών έχει ως αποτέλεσμα τη σταδιακή μείωση της πυκνότητας και της ποιότητάς (της αρχιτεκτονικής τους) των οστών.
Συνεπώς, με την πάροδο του χρόνου τα οστά γίνονται πιο εύθραυστα και λεπτότερα.
Το αποτέλεσμα της μείωσης της ανθεκτικότητας και της ελαστικότητας των οστών είναι να αυξάνεται ο κίνδυνος κατάγματος ακόμα και χωρίς τραυματισμό.
Η οστεοπόρωση δεν έχει κανένα σύμπτωμα που μπορεί να προειδοποιήσει το άτομο για την κατάσταση των οστών του.
Καλό είναι, μετά από κάποια ηλικία, να μετριέται η οστική πυκνότητα με τις ανάλογες εξετάσεις κατόπιν ιατρικής καθοδήγησης.
- Φλεγμονώδης καταστάσεις
Αρθρίτιδα είναι ο όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει φλεγμονή και πόνο στις αρθρώσεις. Σε ορισμένους τύπους αρθρίτιδας μπορεί να προσβληθούν και άλλα όργανα.
Τα συμπτώματα γενικά αφορούν σε πόνο, δυσκαμψία, ερυθρότητα, ζέστη, πρήξιμο και μειωμένο εύρος κίνησης. Οι πόνοι μπορεί να εμφανιστούν ξαφνικά ή σταδιακά.
- Καρκίνος
Πολλές φορές ο πόνος στη μέση μπορεί να μην είναι τόσο αθώος και να σχετίζεται με καρκίνο εντός της σπονδυλικής στήλης
Κάποιοι άλλοι τύποι καρκίνου επίσης μπορεί να έχουν ως πρώτα συμπτώματα τον οσφυϊκό πόνο όπως π.χ. ο καρκίνος του προστάτη όταν κάνει μεταστάσεις και δημιουργεί βλάβες.
Καλό είναι να μην αμελεί κανείς την επίσκεψη σε έναν γιατρό όταν υπάρχει πόνος ο οποίος επιμένει ή συνοδεύεται από άλλα συμπτώματα π.χ. πυρετό.
- Αντανακλαστικός πόνος από Σπλαχνικές δομές
Τα σπλάχνα στο σώμα είναι στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους και επηρεάζουν την μεταξύ τους κινητικότητα και τη λειτουργία τους.
Είναι σαφές ότι όταν υπάρχει κάποιο όργανο που δεν λειτουργεί σωστά ή εμφανίζει κάποια τάση τα παρακείμενα όργανα θα προσπαθήσουν να προσαρμοστούν σε αυτή την αλλαγή.
Αν για κάποιο λόγο αυτό δεν συμβεί εξαιτίας κάποιας τάσης σε συνδέσμους των οργάνων ή φλεγμονής υπάρχει αντανάκλαση του πόνου στην οσφύ.
- Σύνδρομο Cauda Equina
Είναι μία σπάνια νόσος του νωτιαίου μυελού και απαιτεί άμεση χειρουργική επέμβαση.
Ο οσφυϊκός πόνος είναι ένα πολύ συχνό φαινόμενο. Πάμε να δούμε όμως γιατί συμβαίνει αυτό.
Γιατί είναι τόσο συχνός ο πόνος στην οσφύ;
Η οσφυϊκή μοίρα της σπονδυλικής μοίρας αποτελείται από 5 σπονδύλους. Αυτοί στηρίζουν όλο το σώμα και κάμπτονται καθημερινά σε όλες τις εργασίες του ατόμου, ελαφριές ή βαριές.
Η οσφύ λοιπόν είναι το σημείο όπου η σπονδυλική στήλη συνδέεται με τη λεκάνη, υποστηρίζοντας όλο το βάρος του άνω μέρους του σώματος.
Αυτή η περιοχή βιώνει έντονη κίνηση και στρες, το οποίο μπορεί να οδηγήσει σε φθορά, ρήξη ή και τραυματισμούς.
Είναι απλά θέμα μηχανικής λοιπόν. Βέβαια όταν ασκούμαστε και είμαστε σε μία καλή φυσική κατάσταση οι πιθανότητες να βιώσουμε οσφυϊκό πόνο μειώνονται.
Ας δούμε όμως πώς βιώνει κάποιος τον πόνο στη μέση.
Ποιοι είναι οι τύποι της οσφυαλγίας;
Η οσφυαλγία συνήθως κατηγοριοποιείται σε 3 υποτύπους βάση της διάρκειας του πόνου: οξεία, υποξεία και χρόνια οσφυαλγία.
- Ως οξεία οσφυαλγία ορίζεται όταν ο χρόνος διάρκειας του πόνου είναι για λιγότερο από 6 εβδομάδες.
- Ως υποξεία οσφυαλγία ορίζεται ο πόνος που διαρκεί μεταξύ 6 και 12 εβδομάδων
- Ως χρόνια οσφυαλγία ορίζεται κάθε πόνος στην οσφύ που διαρκεί για 12 ή και περισσότερες εβδομάδες. Ο χρόνιος πόνος αφορά στο 80% όλων των δαπανών υγειονομικής περίθαλψης.
Σχεδόν το ένα τρίτο των ατόμων που υποφέρουν από οσφυαλγία αναφέρουν ότι υποφέρουν από μέτριο και επίμονο πόνο για ένα χρόνο μετά από ένα οξύ επεισόδιο.
Υπολογίζεται ότι επτά εκατομμύρια ενήλικες στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν περιορισμένη δραστηριότητα ως αποτέλεσμα μίας χρόνιας οσφυαλγίας.
Σύμφωνα με μία πρόσφατη μελέτη που εξέτασε τη χρήση αντιβιοτικών σε συγκεκριμένο πληθυσμό με οσφυαλγία, βρήκε στατιστικά σημαντική βελτίωση στα επίπεδα του πόνου αυτών των ατόμων.
Παρόλαυτα, οι πρόσφατες κλινικές οδηγίες που εκδόθηκαν από το NICE στο Ηνωμένο Βασίλειο, τη Δανική Αρχή Υγείας (Danish Health Authority) και το Αμερικανικό Κολλέγιο Ιατρών (American College of Physicians) δεν αναφέρουν τη χρήση αντιβιοτικών στη θεραπεία οσφυϊκού πόνου.
Το ίδιο αναφέρει και το KCE στο Βέλγιο το 2017, όπου δεν συνιστά τη χρήση αντιβιοτικών σε κανένα στάδιο ως θεραπευτική προσέγγιση του οσφυϊκού πόνου.
Ποια είναι τα συμπτώματα του οσφυϊκού πόνου;
Ο πόνος στη μέση μπορεί να είναι οξύς ή χρόνιος. Τα συμπτώματα δεν διαφέρουν ιδιαίτερα και στις δύο περιπτώσεις.
- Υπάρχει σαφώς ο πόνος ο οποίος μπορεί να είναι έντονος και συνεχής ή σαν κάψιμο που δεν υποχωρεί ή μπορεί και να υποχωρεί και να επιστρέφει μετά από χρήση φαρμακευτικής αγωγής ή επιθεμάτων
- Μυϊκός σπασμός που μπορεί να επιδεινώνεται σε συγκεκριμένες θέσεις
- Αδυναμία ορθοστασίας για μεγάλες περιόδους
- Υπάρχει μυϊκή αδυναμία των κάτω άκρων
- Μουδιάσματα ή την αίσθηση αιμωδίας (μυρμήγκιασμα) στο ένα ή και στα δύο πόδια
- Δυσκολία στον ύπνο
Πώς μπορούμε να ξεχωρίσουμε τον οξύ από το χρόνιο πόνο στην πλάτη;
Η ειδοποιός διαφορά μεταξύ της οξείας οσφυαλγίας και της χρόνιας οσφυαλγίας, είναι ο χρόνος διάρκειας του πόνου και όχι τα συμπτώματα.
Το πιο κοινό σύμπτωμα του οξέος πόνου στη μέση είναι ότι είναι έντονος σαν κάψιμο και ξαφνικός.
Η συνήθης τακτική είναι συντηρητική και ο πόνος υποχωρεί μετά από δύο εβδομάδες περίπου.
Τα συμπτώματά του χρόνιου πόνου επανεμφανίζονται ή και αυξάνουν σε ένταση και διάρκεια με την πάροδο του χρόνου, ενώ διαρκούν για περισσότερο από έξι εβδομάδες.
Σχετίζεται ο πόνος στη μέση με τον τρόπο ζωής του ατόμου;
Πολλές φορές ο τρόπος ζωής μπορεί να επηρεάσει την εμφάνιση κάποιων συγκεκριμένων παθολογιών και μία από αυτές είναι και η οσφυαλγία.
Τρεις κύριοι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορεί να οδηγήσουν σε πόνο στη μέση:
Υπάρχουν μελέτες που έχουν συνδέσει τον πόνο στη μέση με το κάπνισμα ως αποτέλεσμα φλεγμονώδους διαδικασίας στον οργανισμό. Φυσικά δεν προκαλεί τον πόνο το κάπνισμα αλλά εμποδίζει την γρήγορη αποθεραπεία του ασθενή.
Η παχυσαρκία σχετίζεται επίσης με διάφορους τύπους χρόνιου πόνου, συμπεριλαμβανομένου και του πόνου στην οσφύ.
Σε άτομα με υψηλό δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), η πίεση στη σπονδυλική στήλη αυξάνεται, συμβάλλοντας έτσι σε ακόμη μεγαλύτερη αύξηση της φθοράς.
Το επίπεδο της σωματικής δραστηριότητας μπορεί να παίξει σημαντικό ρόλο στην υγεία της οσφυϊκής μοίρας της σπονδυλικής μοίρας.
Ενώ ο καθιστικός τρόπος ζωής θα μπορούσε να αυξήσει τον κίνδυνο εμφάνισης πόνου στη μέση, το ίδιο μπορεί και η υπερβολική ή έντονη σωματική δραστηριότητα.
Ελέγξτε με το γιατρό σας εάν δεν είστε σίγουροι για το ιδανικό επίπεδο σωματικής σας δραστηριότητας.
Μπορεί ο πόνος στη μέση να σχετίζεται και με τον καιρό;
Είναι πολύ πιθανό να αισθάνεται ο ασθενής ότι ο πόνος στη μέση του επιδεινώνεται τις μέρες που κάνει κρύο ή ο καιρός αλλάζει… δεν το φαντάζεται...
Ο πόνος στην οσφύ μπορεί πράγματι να σχετίζεται με τη βαρομετρική πίεση και την εξωτερική θερμοκρασία.
Οι αλλαγές λοιπόν στην ατμοσφαιρική πίεση μπορεί μερικές φορές να προκαλέσουν πόνο στις αρθρώσεις, συμπεριλαμβανομένης και της σπονδυλικής στήλης.
Γενικά οι μύες και οι αρθρώσεις αντιδρούν στο περιβάλλον, γεγονός που μπορεί να τους κάνει πιο άκαμπτους και σφικτούς και οι πιθανότητες να τραυματιστούν είναι μεγάλες.
Θα μπορούσε ο πόνος στη μέση να είναι πόνος από κάποιο σπλάχνο;
Αυτό είναι απολύτως σωστό.
Τα όργανα συνδέονται μεταξύ τους με συνδέσμους και περιτονία. Όταν ένα όργανο βρίσκεται σε τάση σαφώς μπορεί να αντανακλά ο πόνος στην οσφύ ειδικά αν προσφύεται κάποιος σύνδεσμος στους σπονδύλους.
Τα νεφρά π.χ. βρίσκονται στην πίσω πλευρά του σώματος και να προκαλείται πόνος στην πλάτη εξαιτίας όμως των νεφρών.
Ο μόνος τρόπος για να διαπιστωθεί η αιτία είναι να επισκεφτεί ο ασθενής τον θεράποντα ιατρό και να γίνει μία ενδελεχής έρευνα.
Τι συμβαίνει αν ο οσφυϊκός πόνος αντανακλά προς τα πόδια;
Έχουμε κατανοήσει πλήρως πλέον ότι ο πόνος στη μέση μπορεί να είναι αντανακλαστικός από άλλα σημεία που νοσούν.
Το ίδιο όμως συμβαίνει και όταν εκπέμπεται ο πόνος από την οσφύ προς τα πάνω ή προς τα κάτω σε άλλα μέρη του σώματος. Επίσης μερικές φορές ο πόνος στη μέση αναφέρεται στη μία πλευρά της μέσης και όχι στο κέντρο της.
Όταν ο πόνος αντανακλά από το κάτω μέρος προς το ένα ή και στα δύο πόδια, καλείται ισχιαλγία. Συμβαίνει εξαιτίας φλεγμονής στο ισχιακό νεύρο που μπορεί να είναι συνοδό πρόβλημα της οσφυαλγίας (οσφυοϊσχιαλγία) ή και μεμονωμένο περιστατικό.
Βέβαια υπάρχουν πολλές και διαφορετικές αιτίες που μπορεί να προκαλέσουν πόνο στα πόδια, όπως π.χ. αρθρίτιδα, φλεγμονή του θυλάκου και πρέπει να γίνει διαφοροδιάγνωση.
Πώς θα καταλάβει κάποιος αν ο πόνος στη μέση είναι από κάποιο σοβαρό αίτιο;
Στην περίπτωση που κάποιος αντιμετωπίζει κάποιο από τα ακόλουθα συμπτώματα, καλό είναι να επισκεφτεί άμεσα ένα γιατρό για να υπάρξει έγκαιρη διάγνωση.
- Ξαφνική αύξηση του πόνου, δυσφορία, αδυναμία ή μούδιασμα.
- Απώλεια λειτουργίας της ουροδόχου κύστης.
- Υψηλό πυρετό.
- Έντονο πόνο στη μέση που δεν περνάει
Ο πόνος επηρεάζει την συμπεριφορά, την κοινωνική ζωή, την εργασία και την ψυχοσύνθεση του ατόμου. Όταν υπάρχει πόνος το πρώτο που σκέφτεται κάποιος είναι πότε θα περάσει.
Είναι ακόμη πιο δύσκολο αν ο πόνος είναι άγνωστος. Είναι κοινώς παραδεκτό ότι τον πόνο που γνωρίζουμε τον αποδεχόμαστε ευκολότερα γιατί είναι οικείος…Παρόλαυτα καλό είναι πάντα να απευθυνόμαστε στους ειδικούς.
Ωστόσο, υπάρχουν βήματα που μπορεί κάποιος να κάνει για να βελτιώσει την υγεία του και να μειώσει την πιθανότητα εμφάνισης οξέος, περιοδικού ή χρόνιου πόνου στη μέση του.
Πώς αντιμετωπίζεται ο πόνος στην οσφύ;
Η αντιμετώπιση της οσφυαλγίας τις περισσότερες φορές είναι συντηρητική.
Όταν δεν αντιμετωπίζεται συντηρητικά μπορεί να χρειαστεί χειρουργική επέμβαση.
Η συντηρητική αντιμετώπιση αφορά σε φυσικοθεραπεία κατά την υποξεία φάση, φαρμακευτική αγωγή και ελαφριά άσκηση.
Κάποιοι ίσως πιστεύουν ότι το άτομο πρέπει να ξεκουραστεί ή να μείνει στο κρεβάτι, αλλά αυτό δεν είναι καθόλου αλήθεια.
Η άσκηση με σωστό τρόπο και με σωστή καθοδήγηση έχει διαπιστωθεί ερευνητικά ότι βοηθά πολύ περισσότερο και πιο άμεσα στην αποκατάσταση του πόνου και της φλεγμονής.
Τα οφέλη της άσκησης είναι πολλά και πολυδιάστατα τόσο σε σωματικό όσο και σε συναισθηματικό και ψυχολογικό επίπεδο. Η άσκηση είναι υγεία.
Συμπέρασμα
Εμπιστευτείτε τους ειδικούς φυσικοθεραπευτές και ιατρούς γιατί γνωρίζουν πολύ καλύτερα τον τρόπο αντιμετώπισης μίας τέτοιας κατάστασης.
Και να θυμάστε πάντα ότι προηγείται πάντα ο συντηρητικός από τον επεμβατικό τρόπο εκτός από σοβαρές και ζωτικής σημασίας επεμβάσεις.