Τι είναι ο Αυτισμός;

Τον τελευταίο καιρό πολύς λόγος γίνεται για τον αυτισμό. Συχνά εκτός από τον αυτισμό επίσης ακούμε αυτιστικός, ανήκει στο φάσμα του αυτισμού κ.ά.

Σίγουρα κάποιοι θα έχετε αναρωτηθεί τι σημαίνουν αυτοί οι όροι, ή και όσοι γνωρίζετε τους όρους, τι σημαίνει μία τέτοια διάγνωση στην πράξη.

Κάποιοι από εσάς ίσως και να έχετε ανατρέξει σε βιβλιογραφία ή στο διαδίκτυο για να μάθετε τι σημαίνει ο όρος αυτισμός, τι πρόκειται να συμβεί, τι επιφυλάσσει το μέλλον…πολλές οι πληροφορίες και συχνά δυσνόητες.

Ας πάρουμε λοιπόν τα πράγματα με τη σειρά. Εδώ θα μιλήσουμε για το πώς εμφανίζεται ο αυτισμός, ποιοι είναι οι τύποι του, πώς αντιμετωπίζεται. Επίσης θα εξετάσουμε αν υπάρχει κληρονομικότητα, αν θεραπεύεται και άλλα πολλά που μπορεί να σας απασχολούν.

Αρχικά όμως ας δούμε τι σημαίνει αυτισμός.

Τι είναι ο αυτισμός;

Αυτισμός ή η Διαταραχή Αυτιστικού Φάσματος (ΔΑΦ), και διεθνώς γνωστή ως ASD/Autism Spectrum Disorder, είναι μία νευρολογική αναπτυξιακή διαταραχή που επηρεάζει τον τρόπο της επικοινωνίας, τη μάθηση και τη συμπεριφορά του ατόμου.

Ο αυτισμός μπορεί να διαγνωστεί σε οποιαδήποτε ηλικία. Τα συμπτώματα του αυτισμού, εμφανίζονται κοντά στα δύο πρώτα χρόνια ζωής.

Χαρακτηρίζεται λοιπόν ως νευροαναπτυξιακή διαταραχή καθώς εμφανίζεται στην πρώιμη αναπτυξιακή ηλικία και επηρεάζει την ανάπτυξη του παιδιού.

Από τι χαρακτηρίζεται ο αυτισμός;

Ο αυτισμός είναι μία αναπτυξιακή διαταραχή. Διαφοροποιεί την ανάγκη για επικοινωνία, τον τρόπο μάθησης και τη συμπεριφορά στα πρώτα χρόνια ανάπτυξης αλλά και στη μετέπειτα ζωή.

Αυτό στην πράξη σημαίνει ότι το παιδί δυσκολεύεται με την κοινωνικοποίηση, την κατανόηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων ή και την προσαρμογή σε διαφορετικά περιβάλλοντα που δεν είναι οικεία.

Αυτό που συχνά χαρακτηρίζει τα παιδιά με αυτισμό είναι οι ίδιες επαναλαμβανόμενες μονότονες κινήσεις, η κοινωνική απομόνωση, τα περιορισμένα ενδιαφέροντα και τα αισθητηριακά προβλήματα.

Τα άτομα με ΔΑΦ, συνηθίζουν να διατηρούν ένα συγκεκριμένο, ασφαλές μοτίβο με άκαμπτες ή μονότονες επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.

Συμπεριφέρονται δηλαδή πάντα με τον ίδιο τρόπο χωρίς την απαραίτητη προσαρμογή κάθε φορά στις διαφορετικές συνθήκες.

Στο άτομο με ΔΑΦ αυτό το μονότονο και άκαμπτο ρεπερτόριο κινητικής συμπεριφοράς δημιουργεί μία ασφάλεια. Η κάθε νέα απαίτηση προσαρμογής σε νέες συνθήκες, προκαλεί άγχος στο άτομο με αυτισμό, που μπορεί να εκφραστεί μέχρι και έντονα.

Βέβαια εδώ πρέπει να τονίσουμε ότι δεν εκφράζονται και δεν συμπεριφέρονται όλα τα άτομα με ΔΑΦ με τον ίδιο τρόπο. Υπάρχει μεγάλη ποικιλία στη συμπεριφορά καιστην έκφραση του αυτισμού.

Ας δούμε όμως, ποια είναι τα πρώτα σημάδια που θα μας προβληματίσουν ως γονείς, ώστε να απευθυνθούμε έγκαιρα στον ειδικό;

Ποια είναι τα σημάδια του αυτισμού;

Πόσες φορές δεν έχω ακούσει τη φράση: «Μα μέχρι 2-3 χρονών ήταν μια χαρά! Δεν είχε τίποτε…», «Το παιδί μου ήταν μια χαρά μέχρι τα 2-3 χρόνια! ξαφνικά άρχισε να γίνεται διαφορετικό…»

Τι συμβαίνει λοιπόν; Εμφανίζεται ξαφνικά ο αυτισμός; Δεν γεννιέται κάποιος αυτιστικός αλλά γίνεται κάποια στιγμή;

Όχι! Ο αυτισμός δεν έρχεται μετά τα 2-3 χρόνια. Είναι χαρακτηριστικό του παιδιού από τη γέννα. Απλά οι κοινωνικές και μαθησιακές απαιτήσεις είναι πολύ μικρότερες μέχρι τα 2 ή 3 χρόνια και δεν γίνεται άμεσα αντιληπτό από το οικείο περιβάλλον.

Ποια είναι λοιπόν τα πρώιμα σημάδια που δείχνουν ότι το παιδί μπορεί να ανήκει στο φάσμα του αυτισμού;

Εδώ θα πρέπει να προσθέσουμε ότι ο αυτισμός έχει χαρακτηριστεί ως διαταραχή «φάσματος» επειδή η ποικιλία των τύπων, και η σοβαρότητα των συμπτωμάτων του αυτισμού, είναι πάρα πολύ μεγάλη.

Σύμφωνα με το Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (DSM-5), έναν οδηγό που δημιουργήθηκε από την Αμερικανική Ψυχιατρική Εταιρεία, τα άτομα με ΔΑΦ έχουν συχνά:

• Δυσκολία στην επικοινωνία και την αλληλεπίδραση με άλλους ανθρώπους
• Περιορισμένα ενδιαφέροντα και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές
• Περιορισμένη ικανότητα να λειτουργούν στο σχολείο, στην εργασία και σε άλλους τομείς της ζωής
• Αισθητηριακά προβλήματα ή αποκλίσεις

Αυτό το διαγνωστικό εργαλείο χρησιμοποιούν οι πάροχοι υγειονομικής περίθαλψης για τη διάγνωση ψυχικών διαταραχών.

Ας αναλύσουμε λίγο όμως αυτά τα στοιχεία της συμπεριφοράς…

Συμπτώματα Αυτισμού

Δυσκολία στην επικοινωνία και στην αλληλεπίδραση με τους άλλους.

Εδώ, θα αναφέρουμε όλα τα προβλήματα επικοινωνίας που μπορεί εν γένει να αφορούν στα αυτιστικά παιδιά και σε ενήλικες με αυτισμό.

Η συμπεριφορά για το άτομο με ΔΑΦ είναι πάντα σχεδόν ίδια, αλλά, στις διαφορετικές ηλικίες το άτομο έχει και διαφορετική συμπεριφορά.

Οι συνθήκες και οι απαιτήσεις κάθε ηλικίας διαφέρουν και έτσι διαφέρει και η έκφραση. Συχνά σε μεγαλύτερη ηλικία είναι περισσότερο εμφανής η διαφορά με τους συνομηλίκους τους καθώς οι απαιτήσεις είναι αυξημένες.

Δυσκολίες επικοινωνίας 

• Τα άτομα με ΔΑΦ έχουν δυσκολία στην επικοινωνία με τους άλλους ανθρώπους. Αυτό ξεκινά από την πρώιμη παιδική ηλικία και συνεχίζει και στην εφηβική ή ενήλικη ζωή.
• Δυσκολεύονται να μοιράζονται πράγματα με άλλους καθώς και να παίζουνένα παιχνίδι που διαθέτει φαντασία. Επίσης δυσκολεύονται να κάνουν φίλους.
• Δεν έχουν καλή ή και καθόλου οπτική επαφή με το συνομιλητή τους ενώ δείχνουν να μην ακούνε τους άλλους όταν μιλάνε.
• Σπάνια δείχνουν τα συναισθήματα τους σε άλλους ενώ δεν ενδιαφέρονται για συναναστροφές με άλλα άτομα, μάλλον το αντίθετο θα λέγαμε. Η κοινωνική ζωή και οι απολαύσεις δεν τους αφορούν ιδιαίτερα.
• Δεν ανταποκρίνονται ή αργούν να ανταποκριθούν στο όνομα τους ή στη λεκτική καθοδήγηση και σε οδηγίες.
• Δυσκολεύονται να διατηρήσουν τη ροή μίας συνομιλίας με το συνομιλητή τους.
• Συνήθως μιλούν συνεχώς για αυτό που τους ενδιαφέρει χωρίς να ακούν τους άλλους ή να περιμένουν την απάντηση του συνομιλητή τους. Συχνά δεν αντιλαμβάνονται ή και δεν τους νοιάζει για το αν τους ακούνε ή ενδιαφέρονται οι άλλοι γι αυτό που λένε.
• Οι εκφράσεις και ο τρόπος που χειρονομούν πολλές φορές είναι υπερβολικός ή δεν ταιριάζει απόλυτα με αυτό που λένε.
• Ο τρόπος που μιλάνε και ο τόνος της φωνής τους είναι ασυνήθιστος. Μπορεί να έχουν ηχολαλία ή και τραγουδιστή φωνή αλλά συχνότερα συναντούμε επίπεδη φωνή σαν ρομπότ.
• Δεν μπορούν ή δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις απόψεις των άλλων ή και δεν ενδιαφέρονται για αυτές. Το ίδιο συμβαίνει συχνά και για τις πράξεις των άλλων που δεν κατανοούν τη σημασία τους ή δεν τους νοιάζει.
• Δύσκολα τα άτομα με ΔΑΦ προσαρμόζονται στην κοινωνική ζωή. Αυτό συμβαίνει γιατί πρέπει συνεχώς να προσαρμόζονται σε μία νέα συνθήκη με διαφορετικά άτομα ή καταστάσεις.

Τα άτομα με αυτισμό εμφανίζουν περιορισμένα ενδιαφέροντα και επαναλαμβανόμενες συμπεριφορές.

• Τα άτομα με ΔΑΦ, σε όποια ηλικία, συνηθίζουν να έχουν συγκεκριμένη συμπεριφορά ανεξάρτητα από τη συνθήκη ή την περίσταση. Αυτό συμπεριλαμβάνει τη μη κατανόηση και επεξεργασία πολλών και διαφορετικών πληροφοριών. Συμπεριφέρονται δηλαδή με τον ίδιο τρόπο σε διαφορετικές καταστάσεις.
• Μιλούν με τον ίδιο τρόπο και τον ίδιο τόνο, σε διαφορετικές συνθήκες και σε διαφορετικά άτομα, π.χ. στο σπίτι και το σχολείο ή σε συνομήλικους τους και στη δασκάλα/ο.
• Επαναλαμβάνουν τις ίδιες ασυνήθιστες συμπεριφορές π.χ. κούνημα του κεφαλιού. Πολλές φορές επαναλαμβάνουν λέξεις ή εκφράσεις, και το φαινόμενο είναι γνωστό ως ηχολαλία.
• Τα άτομα αυτά παρουσιάζουν έντονο ενδιαφέρον για συγκεκριμένα πράγματα που μερικές φορές φτάνει σε σημείο εμμονής π.χ. αριθμοί, λεπτομέρειες χωρίς σημασία. Σε αντίθεση, αδιαφορούν πλήρως για άλλα σημαντικά θέματα.
• Πάρα πολλές φορές εμφανίζουν εμμονική συμπεριφορά με συγκεκριμένα παιχνίδια ή αντικείμενα ή μέρη αυτών, π.χ. ρόδες από αυτοκινητάκια, κλωστές ή κορδόνια από παιχνίδια κλπ.
• Δεν μπορούν να εκτελέσουν μία λεκτική εντολή καθώς ή δεν την κατανοούν ή και δεν την ακούνε γιατί είναι προσηλωμένοι σε κάτι άλλο. Συχνά δείχνουν σαν να μην ακούνε καθόλου όταν τους μιλάς.
• Οι αλλαγές στη συμπεριφορά τους στην καθημερινότητα είναι πολύ δύσκολες. Προτιμούν τη ρουτίνα τους που τους δίνει μία ασφάλεια και δύσκολη έως αδύνατη η προσαρμογή τους σε διαφορετικά περιβάλλοντα ή καταστάσεις κάθε φορά.
• Είναι πολύ ευαίσθητοι σε κάποια αισθητηριακά ερεθίσματα π.χ. σε έντονο φως, σε ήχους, σε ρούχα με συγκεκριμένη υφή ή και σε συγκεκριμένη θερμοκρασία νερού κλπ. ή ακριβώς το αντίθετο… εντελώς αδιάφοροι! 
• Επίσης μπορεί να έχουν προβλήματα ύπνου ή και ευερεθιστότητα στη διαδικασία του ύπνου. Πάρα πολλές φορές υπάρχουν γονείς που παραπονιούνται ότι το παιδί δεν κοιμάται ή έχει συχνά διακοπή στη ρουτίνα του ύπνου του.

Τι σημαίνει περιορισμένη ικανότητα να λειτουργούν στο σχολείο, στη δουλειά και αλλού.

• Ένα άτομο που είναι στο φάσμα του αυτισμού δε σημαίνει απαραίτητα ότι δεν μπορεί να παρακολουθήσει το σχολείο ή και να εργαστεί. Παρόλαυτα, είναι δύσκολο να παρουσιάζουν μία προσαρμοζόμενη συμπεριφορά σε διαφορετικές συνθήκες ή και με διαφορετικούς ανθρώπους κάθε φορά.
• Επίσης είναι άτομα που δεν μπορούν να μείνουν συγκεντρωμένοι εύκολα. Έτσι είναι δύσκολο να παρακολουθήσουν για ώρα κάποιο προφορικό λόγο αλλά και κάποιο οπτικό υλικό. Στο σχολείο έχουν προβλήματα συγκέντρωσης, διαβάσματος και αποστήθισης.
• Δυσκολεύονται στην κοινωνικοποίηση, στην επικοινωνία ή στον τρόπο που εκφράζονται. Επίσης δυσκολεύονται στην κατανόηση της έντασης στη φωνή, στις εκφράσεις του προσώπου των άλλων κ.ά.
• Πολλές φορές δεν κατανοούν το χιούμορ ή το σαρκασμό. Όλα αυτά τους δυσκολεύουν στο να κάνουν παρέα με συνομήλικους τους.

Ποια θετικά στοιχεία είναι πολύ θετικά και μπορούν να τους βοηθήσουν στο σχολείο ή την εργασία.

• Μπορούν και μαθαίνουν πράγματα με ακριβείς λεπτομέρειες και θυμούνται πληροφορίες για μεγάλα χρονικά διαστήματα.
• Είναι καλοί στην αποστήθιση εξ ακοής ή και μέσω οπτικού υλικού.
• Επίσης είναι πολύ καλοί σε μαθηματικά, μουσική, σε τέχνες και κάποιες θετικές επιστήμες.

Όμως έχουμε ήδη μιλήσει για αισθητηριακά προβλήματα στα άτομα με αυτισμό. Γνωρίζουμε το τι ακριβώς εννοούμε με αυτό τον όρο; Πάμε μαζί να απαντήσουμε σε αυτό.

Τι σημαίνει αισθητηριακά προβλήματα;

Όταν μιλάμε για αισθητηριακή διαταραχή, όπως ίσως καταλαβαίνει κάποιος από τη λέξη, αφορά στα αισθητήρια όργανα μας. Αυτή λοιπόν η διαταραχή αφορά στη δυσκολία της επεξεργασίας των ερεθισμάτων που δέχεται ο εγκέφαλος του ατόμου αυτού από τα αισθητήρια όργανα του σώματος.

Πώς εκδηλώνεται η αισθητηριακή διαταραχή;

Όταν ένα άτομο παρουσιάζει δυσκολίες στη λήψη, στην κατανόηση και την  απάντηση των ερεθισμάτων τότε λέμε υπάρχει πρόβλημα στην επεξεργασία αυτών από το εγκέφαλο.

Ο βαθμός της έντασης, της διάρκειας, της συχνότητας κλπ., των πληροφοριών από τααισθητηριακά όργανα είναι αυτό που διαφοροποιεί και την επεξεργασία κάθε φορά.

Το πώς ο εγκέφαλος μπορεί να οργανώσει την απάντηση σε ένα ερέθισμα είναι αλληλένδετο με το πώς μπορεί να κατανοήσει αυτό το ερέθισμα.

Τα άτομα με ΔΑΦ έχουν μεγάλη ευαισθησία ή υπαισθησία σε ερεθίσματα και δεν ανταποκρίνονται όπως θα έπρεπε σε κάποια περιβάλλοντα. Έτσι συχνά παρουσιάζουν έντονες αντιδράσεις σε ερεθίσματα (π.χ. τσιρίζουν σε πολυκοσμία ή σε χώρο με φωνές και μουσική) ή αντίθετα είναι εντελώς αδιάφοροι σε αυτά (π.χ. δεν αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο).

Όταν λέμε αισθητήρια όργανα οι περισσότεροι γνωρίζουμε: την όραση, την αφή, την ακοή, τη γεύση, την όσφρηση. Αλλά υπάρχουν και είναι εξίσου σημαντικές: η ιδιοδεκτικότητα (αίσθηση της θέσης του σώματος και των μελών του στο χώρο) και το αιθουσαίο σύστημα (αφορά στην ισορροπία).

Και αφού είδαμε όλα τα σχετικά με το τι χαρακτηρίζει το αυτιστικό άτομο, θα πρέπει να εξετάσουμε και το πώς γίνεται η διάγνωση.

Διάγνωση

Πολλές φορές η αντίληψη και η πρώτη αίσθηση ότι κάτι συμβαίνει με το παιδί, γίνεται από τους γονείς ή και τα άτομα που το προσέχουν καθώς και το/τη δάσκαλο/α αργότερα. 

Ο παιδίατρος είναι συχνά αυτός που παραπέμπει για διάγνωση.

Η διάγνωση στο εξωτερικό είναι μία διαφορετική διαδικασία από ότι συχνά συμβαίνει εδώ. Υπάρχουν διαγνωστικά εργαλεία που εξετάζουν ανά τακτά χρονικά διαστήματα το πώς εξελίσσεται το παιδί από την ηλικία των 9 μηνών και έως 2 και 3 χρονών.

Σε περίπτωση που διαπιστωθεί ότι υπάρχει υπόνοια για ΔΑΦ ή για αναπτυξιακά προβλήματα, ζητείται περαιτέρω έλεγχος με απεικονιστικές μεθόδους (π.χ. MRI εγκεφάλου). Να πούμε ότι πολλές φορές δεν υπάρχει απεικονιστική διευκρίνιση για την κλινική εικόνα.

Φυσικά συνεκτιμάται το αν υπάρχει οικογενές ιστορικό ή αν υπάρχουν προδιαθεσικοί παράγοντες (π.χ. αν οι γονείς είναι σε μεγάλη ηλικία ή και αν γεννήθηκε το παιδί λιποβαρές κλπ.).

Στην χώρα μας, υπεύθυνος για την εξέταση και για τη διάγνωση των αναπτυξιακών προβλημάτων ενός παιδιού είναι ο παιδονευρολόγος.

Ο παιδονευρολόγος θα κατευθύνει το γονιό ώστε να κάνει τις απαραίτητες εξετάσεις. Θα καθορίσει ποιες είναι αυτές οι εξετάσεις και επίσης θα κατευθύνει τους γονείς σε εξειδικευμένη παρέμβαση.

Η ΔΑΦ είναι μια σύνθετη διαταραχή και συχνά εμφανίζεται μαζί με κάποιες ασθένειες ή μαθησιακές διαταραχές.

Αξιολόγηση

Μία ολοκληρωμένη αξιολόγηση μπορεί να περιλαμβάνει:

• Γενικές ιατρικές και νευρολογικές εξετάσεις οι οποίες θα δώσουν μία λεπτομερή περιγραφή για το πώς είναι γενικά η υγεία του παιδιού.
• Αξιολόγηση στις γνωστικές ικανότητες του παιδιού
• Αξιολόγηση της γλωσσικής επικοινωνίας του παιδιού
• Παρατήρηση και καταγραφή της συμπεριφοράς του παιδιού
• Συζήτηση με τους γονείς, σχετικά με τη συμπεριφορά και την ανάπτυξη του
• Τεστ ακουστικής ή και οπτικής οξύτητας
• Αξιολόγηση του πώς ανταποκρίνεται στις απαιτούμενες ηλικιακές δραστηριότητες της καθημερινότητας , π.χ. φαγητό, ντύσιμο, τουαλέτα κλπ.

Οφείλουμε να τονίσουμε ότι όσο πιο νωρίς γίνει η διάγνωση τόσο πιο έγκαιρα θα μπει το παιδί σε ένα θεραπευτικό πρόγραμμα που θα το βοηθήσει να οργανωθεί και να ενσωματωθεί πιο εύκολα στο κοινωνικό σύνολο.

Στη χώρα μας η αλήθεια είναι ότι φοβόμαστε τη διάγνωση και προτιμούμε να μην την ακούσουμε…όμως καλό θα ήταν να μη φοβόμαστε τη λέξη αλλά να επικεντρωνόμαστε περισσότερο στην έγκαιρη παρέμβαση.

Ο Αυτισμός δεν είναι αρρώστια αλλά μία διαφορετική οπτική των πραγμάτων. Απλά χρειάζεται η έγκαιρη παρέμβαση ώστε να μπορέσει το παιδί με τη δυναμική που διαθέτει να κατανοήσει τον κόσμο και να ενσωματωθεί σε αυτόν.

Ποια είναι όμως η εξειδικευμένη παρέμβαση; Υπάρχει θεραπεία για τον αυτισμό; Δύο ερωτήσεις που σίγουρα χρειάζονται μία εμπεριστατωμένη απάντηση.

Θεραπεία του αυτισμού

Αλήθεια, υπάρχει θεραπεία για τον αυτισμό;

Η απάντηση μονολεκτικά είναι όχι, αλλά… δεν μπορεί να απαντηθεί μονολεκτικά.

Ο αυτισμός είναι διαταραχή και ως τέτοια εκπαιδεύεται ώστε να μπορεί να οργανωθεί. Παρόλαυτα δεν υπάρχει κάποιο μαγικό φάρμακο που θα το δώσουμε και θα γίνει καλά το αυτιστικό άτομο, καθώς ο αυτισμός δεν είναι ασθένεια!

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η έγκαιρη παρέμβαση θα βοηθήσει στην κατανόηση των αισθητηριακών εισροών στον εγκέφαλο του παιδιού και άρα και στην αποτελεσματική απάντηση σε αυτά τα ερεθίσματα.

Η δυσκολία που αντιμετωπίζει ένα παιδί που είναι στο φάσμα του αυτισμού είναι να αποκωδικοποιήσει τα ερεθίσματα που δέχεται από το σώμα του. Πολλές φορές κλείνεται στον εαυτό του καθώς δεν μπορεί να κατανοήσει το πώς να τα διαχειριστεί και άλλες εκφράζεται με έντονες συμπεριφορές.

Η εξειδικευμένη παρέμβαση θα οργανώσει τον τρόπο που το παιδί μπορεί να αποκωδικοποιεί αυτά τα ερεθίσματα και θα ομαλοποιήσει τις ακραίες συμπεριφορές (θετικές και αρνητικές).

Πάρα πολλές φορές τα παιδιά με ΔΑΦ δεν έχουν όρια και είναι περιθωριοποιημένα εξαιτίας αυτού. Η έγκαιρη παρέμβαση μπορεί να βοηθήσει σε αυτούς τους τομείς της κοινωνικοποίησης και της ενσωμάτωσης του παιδιού στο κοινωνικό σύνολο, ώστε να κάνει φιλίες με συνομηλίκους του.

Ποια είναι όμως αυτή η παρέμβαση για το παιδί και πότε πρέπει να ξεκινήσει;

Εξειδικευμένη θεραπευτική παρέμβαση για τον αυτισμό

Επειδή το παιδί με ΔΑΦ έχει ελλείμματα σε πολλούς τομείς σίγουρα η παρέμβαση δεν αφορά μόνο σε ένα επίπεδο μάθησης.

Εκτός από το γνωσιακό έλλειμμα που οργανώνεται μέσω και της φυσικοθεραπείας αλλά και της εργοθεραπείας πολλές φορές υπάρχουν και προβλήματα ομιλίας.

Δεν θα μπορούσαμε να μην αναφέρουμε εδώ ότι ενώ μπορεί να μην αναφέρουν οι γονείς ότι υπάρχει κάποιο κινητικό πρόβλημα εντούτοις όλα ξεκινούν και οργανώνονται πλήρως μέσα από την ολοκληρωμένη κινητική ανάπτυξη.

Ένα παιδί που δεν έχει οργανώσει πολύ σωστά τα κινητικά στάδια ανάπτυξης ή τα έχει οργανώσει ελλιπώς, όπως συμβαίνει πάντα σε παιδιά με ΔΑΦ, δεν μπορεί να χτίσει την λεπτή κίνηση καθώς η αδρή έχει ακόμη ελλείμματα.

Αυτό το συναντούμε πολύ συχνά σε παιδιά που δεν φαίνονται εκ πρώτης όψεως ότι έχουν κάποιο κινητικό έλλειμμα.

Παρόλαυτα, υπάρχει πάντα η υπερκινητικότητα ή υποκινητικότητα και ο φτωχός οπτικοκινητικός συντονισμός που μας το υπενθυμίζουν.

Είναι πάρα πολλές οι φορές που το παιδί δεν έχει τα βέλτιστα αποτελέσματα από την παρέμβαση καθώς υπάρχει ελλιπής ή φτωχός κινητικός συντονισμός.

Το σώμα μας είναι γεμάτο μύες, συνδέσμους και αρθρώσεις που συντονίζονται μεταξύ τους ώστε να επιτελούν τη στοχευμένη κίνηση όταν αυτή είναι απαίτηση.

Τι συμβαίνει όμως όταν αυτό δε συμβαίνει όπως θα έπρεπε;

Η κίνηση δεν είναι αρμονική και το άτομο κινείται υπερβολικά (υπερκινητικός) γρήγορα χωρίς να μπορεί να έχει καλό έλεγχο σε κάθε στάδιο της κίνησης ή δεν κινείται πολύ (υποκινητικός).

Και κάποιος ίσως να σκεφτεί «ε και αυτό είναι κακό;»… όχι αν αυτό είναι επιλογή μία συγκεκριμένη στιγμή και για ένα συγκεκριμένο λόγο.

Αν συμβαίνει πάντα επειδή δεν μπορεί να είναι αλλιώς τότε δεν είναι φυσιολογικό…

Επιγραμματικά θα αναφέρουμε κάποιους σημαντικούς λόγους που είναι απαραίτητη η αδρή κινητική οργάνωση στην αναπτυξιακή διαδικασία:

1. Το παιδί δεν μπορεί να προσαρμοστεί σε διαφορετικές συνθήκες κάθε φορά εξαιτίας του φτωχού κινητικού ελέγχου.

2. Η γνωσιακή και αντιληπτική ανάπτυξη ξεκινά από την κινητική αναπτυξιακή ολοκλήρωση. Σε περίπτωση φτωχού κινητικού ελέγχου έχουμε και γνωσιακά και αντιληπτικά ελλείμματα

3. Η αδρή κινητική ανάπτυξη προηγείται της λεπτής κίνησης. Σε ελλείμματα αδρής κινητικότητας το παιδί μπορεί να δυσκολεύεται σε καθημερινές λειτουργίες.

4. Επίσης δεν κατανοεί πλήρως ή και καθόλου την εισροή των ερεθισμάτων από την περιφέρεια ώστε να δώσει την κατάλληλη απάντηση.

5. Αλλά και επίσης πολύ σημαντικό είναι ότι δεν μπορεί να οργανώσει το οπτικοκινητικό συντονισμό που είναι μία απαραίτητη δεξιότητα στη ζωή μας.

Η εργοθεραπευτική παρέμβαση θα οργανώσει το γνωσιακό και αντιληπτικό αναπτυξιακό έλλειμμα ενώ η λογοθεραπεία θα οργανώσει τον τρόπο επικοινωνίας του παιδιού με τους άλλους.

Συμπέρασμα

Ο άνθρωπος είναι πολυσύνθετη οντότητα και θα πρέπει όλοι μας με την εξειδικευμένη παροχή θεραπευτικής παρέμβασης να βάλουμε το λιθαράκι μας ώστε αυτό το παιδί ή το άτομο να μπορεί να κατανοήσει τον κόσμο και να αλληλοεπιδράσει μέσα σε αυτόν χωρίς προβλήματα.

Ο γιατρός, οι θεραπευτές, οι γονείς και οι δάσκαλοι των παιδιών με ΔΑΦ πρέπει να είναι μία ομάδα που αλληλοβοηθιούνται, αλληλοϋποστηρίζουν και οργανώνουν το παιδί μέσα από τη διαφορετική τους οπτική. Μόνο έτσι μπορούμε να προσφέρουμε τα μέγιστα!