Τι είναι η Εγκεφαλική Παράλυση

Η εγκεφαλική παράλυση, ως όρος, ακούγεται πολύ τρομακτικός αν είσαι γονιός…σωστά;

Μερικές από τις πιο συχνές ερωτήσεις που δέχομαι από τους γονείς είναι:

• Τι σημαίνει εγκεφαλική παράλυση;
• Θα είναι μεγάλη η δυσκολία του παιδιού μου;
• Τι προβλήματα θα έχει το παιδί μου; 
• Είναι κάτι μόνιμο; 
• Υπάρχει θεραπεία;
• Τι θα συμβεί στο μέλλον; 
• Θα μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί;

Αυτά είναι ερωτήματα που απασχολούν το γονιό όταν ακούει τη συγκεκριμένη διάγνωση.

Πάμε λοιπόν μαζί να εξετάσουμε αρχικά το τι σημαίνει ο όρος αυτός και να προσπαθήσουμε να απαντήσουμε σε πολλά από τα ερωτήματα σας.

Τι σημαίνει εγκεφαλική παράλυση;

Εγκεφαλική παράλυση (ΕΠ) ή Cerebral Palsy(CP) στη διεθνή αγγλική ορολογία, είναι μία ομάδα από δυσλειτουργίες ή διαταραχές, που επηρεάζουν τον μυϊκό τόνο, την ισορροπία, την κίνηση, τη λειτουργία και τη στάση του σώματος στο χώρο.

Η εγκεφαλική παράλυση έχει ως αιτία την μη φυσιολογική λειτουργία ή βλάβη στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο, η οποία επηρεάζει την ικανότητα του παιδιού να ελέγχει τους μύες του.

Όλα τα παιδιά με εγκεφαλική παράλυση έχουν προβλήματα ή αποκλίσεις στην κίνηση και τη στάση. Παρόλαυτα δεν εμφανίζουν όλα τα παιδιά, την ίδια βαρύτητα συμπτωμάτων.

Όμως, αρχικά, ας διευκρινήσουμε γιατί ονομάζεται έτσι αυτή η πάθηση.

Γιατί λέγεται εγκεφαλική παράλυση;

Το όνομα είναι συναφές με την αιτία και το αποτέλεσμα της δυσλειτουργίας. Έτσι:

• Εγκεφαλική λέγεται διότι αφορά στον εγκέφαλο και τη δυσλειτουργία του.
• Παράλυση αφορά στην ανικανότητα ή τη δυσκολία να χρησιμοποιηθούν σωστά οι μυς του σώματος, από το άτομο που πάσχει.

Πώς εμφανίζεται η εγκεφαλική παράλυση;

Είναι μία πάθηση που, σύμφωνα με την πρόσφατη κατηγοριοποίηση, εμφανίζεται πριν, κατά ή και μετά τη γέννηση στα πρώτα χρόνια ζωής του παιδιού, και ενώ ο εγκέφαλος είναι ακόμη σε ανάπτυξη.

Όταν η βλάβη ή η μη φυσιολογική ανάπτυξη του εγκεφάλου είναι πριν ή κατά τη διάρκεια του τοκετού, ονομάζεται «εκ γενετής» Εγκεφαλική Παράλυση. Η εκ γενετής μορφή αφορά στο μεγαλύτερο ποσοστό των περιπτώσεων, περίπου 85%-90%.

Υπάρχει όμως και η «επίκτητη» μορφή, σε ένα μικρότερο ποσοστό, εξαιτίας της μη φυσιολογικής ανάπτυξης ή βλάβης του εγκεφάλου, που εμφανίζεται μετά από τις πρώτες 28 ημέρες γέννας.

Η επίκτητη μορφή συνήθως συνδέεται με μολύνσεις ή κρανιακές κακώσεις/τραυματισμούς. 

Πόσο συχνά εμφανίζεται η εγκεφαλική παράλυση;

Βάση στατιστικών φαίνεται να είναι η πιο συχνή αναπηρία στον παιδικό πληθυσμό.

Περίπου 3,6 παιδιά/1000 γεννήσεις, παγκόσμια, διαγνώσονται με αυτή την πάθηση. Από αυτά φαίνεται να υπερτερούν τα αγόρια έναντι των κοριτσιών, καθώς η εμφάνιση σε αγόρια ανέρχεται σε ποσοστό 3.6% ενώ σε αντίθεση έχουμε ποσοστό 2.5% στα κορίτσια.

Τα στατιστικά δείχνουν, επίσης, να υπάρχει μία προτίμηση εμφάνισης της νόσου στη μαύρη φυλή µε 3.9/1000, ενώ ακολουθεί η λευκή φυλή µε 2.7/1000 και τέλος οι Ασιάτες µε 1.3/1000.

Γενικά όμως η συγκεκριμένη πάθηση εμφανίζει μεγάλη ποικιλία τόσο στους τύπους όσο και στην έκφραση της συμπτωματολογίας της από άτομο σε άτομο. Έτσι, μπορεί άτομα με τον ίδιο τύπο ΕΠ να εμφανίζουν διαφορετική κλινική εικόνα και λειτουργία.

Πάμε λοιπόν να δούμε τους διαφορετικούς τύπους της ΕΠ και πώς αυτοί μπορεί να εκφράζονται.

Ποιοι είναι οι τύποι της εγκεφαλικής παράλυσης;

Σύμφωνα με την ιατρική κοινότητα, ανάλογα με την κινητική διαταραχή με την οποία εκφράζεται η πάθηση, είναι και ο σύνηθες τρόπος ταξινόμησης της νόσου.

• Αναλόγως λοιπόν της περιοχής του εγκεφάλου που δείχνει να έχει επηρεαστεί, εμφανίζονται και οι εξής κινητικές διαταραχές:

Σπαστική εγκεφαλική παράλυση

Εδώ το παιδί εμφανίζει μία δύσκαμπτη κίνηση, δυσκολεύεται δηλαδή στην παραγωγή κίνησης, σαν να έχεις άκαμπτους και σκληρούς μύες.

Είναι αυτή που καταλαμβάνει σε έκφραση το 80% περίπου, δηλαδή το μεγαλύτερο ποσοστό, του συνόλου των ατόμων με ΕΠ. Σε αυτή την κατηγορία οι ασθενείς έχουν αυξημένο μυϊκό τόνο με αποτέλεσμα η κίνηση να είναι δύσκολη και χωρίς δεξιότητα.

Δυσκινησία

Εδώ το παιδί έχει δυσκολία στην κίνηση με αρμονία και ταυτόχρονο έλεγχο. Η δυσκινησία έχει και τις εξής υποκατηγορίες ανάλογα με τον τύπο διακύμανσης του τόνου:

Δυστονία:

Υπάρχει μία διακύμανση στον τόνο, που εκφράζεται με βαλλιστικού τύπου κινήσεις και αποτυχία στο στόχο.

Αθέτωση:

Η βλάβη εκφράζεται με μία διακύμανση του τόνου χωρίς υπερβολικές κινήσεις όπως στην δυστονική ΕΠ και συνήθως δύσκολη αλλά επιτυχή κίνηση με φτωχό συντονισμό.

Χορεία:

Έντονη, βαλλιστική και ασυντόνιστη κίνηση χωρίς στόχο και με αποτυχία ολοκλήρωσης της κινητικής λειτουργίας.

Χορειοαθέτωση:

Συνδυασμός στην έκφραση της κίνησης αθέτωσης και χορείας με πολύ μεγάλη δυσκολία ακόμη και σταθεροποίησης της θέση.

Αταξία:

Το παιδί παρουσιάζει δυσκολία στην ισορροπία και στο συντονισμό της κίνησης.

Η βάδιση αν μπορέσει να επιτευχθεί είναι ασταθής, ενώ δυσκολεύονται στην εκτέλεση γρήγορων κινήσεων.

Επίσης η απαίτηση ελεγχόμενης κίνησης (π.χ. γραφή) είναι εξαιρετικά δύσκολη με μεγάλη πιθανότητα αποτυχίας ενώ και ως ενήλικες φαίνονται να έχουν φτωχή ισορροπία.

• Ανάλογα τώρα με το πώς επηρεάζει το ίδιο το σώμα ή τα μέλη του σώματος, η εγκεφαλική παράλυση εκφράζεται από τους εξής τύπους:

Τετραπληγία:

Όταν έχουν πληγεί και τα τέσσερα άκρα του σώματος

Διπληγία:

Όταν η πάθηση επηρεάζει περισσότερο ή και μόνο τα δύο κάτω άκρα

Τριπληγία:

Όταν η προσβολή αφορά σε τρία άκρα, τα πόδια και το ένα άνω άκρο…παρόλαυτα, ουσιαστικά είναι μία τετραπληγία με πολύ λιγότερη προσβολή του ενός άνω άκρου

Ημιπληγία:

Όταν η βλάβη επηρεάζει την μία πλευρά του σώματος

Μονοπληγία:

Εδώ ουσιαστικά, καταλαβαίνουμε από το όνομα ότι, αφορά σε προσβολή μόνο ενός κάτω άκρου του σώματος, και είναι η πιο σπάνια μορφή ΕΠ.

Η νόσος εμφανίζεται συχνότερα με μία μικτή έκφραση των τύπων και των συμπτωμάτων της και όχι ως ένας αμιγής τύπος. Αυτό οδηγεί σε μία ποικιλία στην κινητική λειτουργική έκφραση, η οποία εμφανίζεται διαφοροποιημένη από ασθενή σε ασθενή.

Η ποικιλία και οι συνδυασμοί των συμπτωμάτων και των κινητικών εκφράσεων, αυτής της πάθησης, μας οδηγούν τελικά να μιλάμε για μικτούς τύπους. Έτσι, πολλές φορές μιλάμε για «σπαστική διπληγία», «σπαστική δυσκινησία» κ.λπ.

Πρώιμα Συμπτώματα

Το βρέφος γεννιέται με κάποιες κινητικές «προδιαγραφές», αν μπορούμε να το πούμε κάπως έτσι…

Το τελειόμηνο βρέφος, γεννιέται με τη φυσιολογική νεογνική κάμψη η οποία βοηθά στην οργάνωση και την ομαλή ανάπτυξη της κινητικής λειτουργίας.

Σε κάθε περίπτωση που το μωρό ή δεν έχει νεογνική κάμψη είτε εμφανίζει παθολογικό μυϊκό τόνο, δεν αναπτύσσει ομαλή κινητική προσαρμογή ενάντια στη βαρύτητα.

Το πρώτο και πιο άμεσο πρώιμο σημάδι πιθανής νευροδιαταραχής σε ένα βρέφος είναι ότι δεν ακολουθεί τα αναπτυξιακά ορόσημα της ηλικίας του. 

Όσο πιο μεγάλη είναι η βλάβη στο κενρικό νευρικό σύστημα τόσο πιο γρήγορα γίνεται αντιληπτή η απόκλιση. 

Πρέπει να τονίσουμε ότι και άλλες νευροαναπτυξιακές διαταραχές μπορεί να οδηγήσουν επίσης σε καθυστέρηση στα κινητικά αναπτυξιακά ορόσημα.

Για την διευκρίνηση της βλάβης, απαιτείται διαφοροδιάγνωση μέσω συγκεκριμένων και εξειδικευμένων εξετάσεων.

Πώς θα καταλάβεις όμως ότι κάτι δεν είναι όπως πρέπει; Ότι κάτι υπάρχει διαφοροποιημένο από το φυσιολογικό;

Πρώτα σημάδια κινητικής απόκλισης

Όταν στο βρέφος σας πριν τους έξι μήνες παρατηρήσετε ότι εμφανίζει κάποια ασυνήθη συμπτώματα, καλό είναι να ζητήσετε τη συμβουλή ενός ειδικού.

• Παθολογικός μυϊκός τόνος δηλαδή είτε πολύ χαλαρό (υποτονικό) ή πολύ σφικτό (υπερτονικό) μυϊκό σύστημα
• Παρουσία ή παραμονή πέραν του φυσιολογικού, των αρχέγονων αντανακλαστικών
• Έχει καθυστερήσει να στηρίξει το κεφάλι του ή όταν το σηκώνετε ενώ είναι ξαπλωμένο ανάσκελα χρειάζεται υποστήριξη (ακόμη και μετά το πέρας του πρώτου δίμηνου)
• Εμφανίζει μία σχετικά άκαμπτη στάση ή και κίνηση σαν να μην μπορείτε εύκολα να του λυγίσετε τα χέρια ή τα πόδια
• Είναι αρκετά σφιχτό στον κορμό και όταν το έχετε αγκαλιά τεντώνει συνέχεια και υπερβολικά την πλάτη του και το λαιμό του σαν να σας σπρώχνει προς τα πίσω
• Είναι αρκετά υποτονικό, δηλαδή σαν να «χύνεται» στην αγκαλιά σας και πρέπει συνέχεια να το υποστηρίζεται
• Όταν το σηκώνετε, τα πόδια του "σκληραίνουν" και σταυρώνουν ή κάνουν ψαλιδισμό (σταυρώνουν το ένα πάνω στο άλλο τεντωμένα)
• Δεν κάνει kicking, δηλαδή «κλότσημα» με εναλλαγή των ποδιών, αλλά τα κλωτσάει ταυτόχρονα ή και ενωμένα

• Δεν σας παρακολουθεί εύκολα ή δε γελά και δεν ανταποκρίνεται στο ηχητικό ή οπτικό ερέθισμα.
• Δεν μπορεί να καταπιεί, πνίγεται ή δε ρουφάει καλά το γάλα από το μπιμπερό ή το στήθος.
• Δεν κλείνει καλά το στόμα γύρω από τη θηλή ή τη ρώγα από το μπιμπερό
• Εμφανίζει έντονη ή και μόνιμη ασυμμετρία από τη μία πλευρά όταν κινείται
• Ρολάρει από τη μία πλευρά πάντα ή δε ρολάρει καθόλου
• Δεν πιάνει με τα χέρια του ή πιάνει πάντα μόνο με το ένα (π.χ. δεξί) ενώ το άλλο σφίγγει ή εκτείνεται προς τα πίσω
• Δεν απλώνει τα χέρια να πιάσει κάτι αλλά στην προσπάθεια σπρώχνει το πάτωμα και τεντώνεται
• Έχει έντονη σιελόρροια (η οποία δεν είναι αυτή που είναι συνήθως από την έκφυση των δοντιών αλλά λόγο του ότι δεν κλείνει το στόμα)
• Παρουσιάζει έντονη προβολή της γλώσσας από πολύ μικρή ηλικία
• Έχει επιληπτικές κρίσεις.

Οι απαιτήσεις στις κινητικές δραστηριότητες σε μεγαλύτερη ηλικία αυξάνουν. Άρα τα πράγματα φαίνεται να είναι περισσότερο ξεκάθαρα ως προς το αν το παιδί καλύπτει τα ηλικιακά του ορόσημα.

Αν λοιπόν παρατηρήσετε ότι το βρέφος, μετά την ηλικία των 6-7 μηνών, παρουσιάζει κάποιες από τις παρακάτω αποκλίσεις, είναι πια ξεκάθαρο ότι αυτό είναι ένα υιοθετημένο κινητικό πρότυπο με απόκλιση από το "φυσιολογικό" και όχι τυχαία κινητική συμπεριφορά.

Πότε πάμε σε ειδικό;

Ποια είναι λοιπόν τα πρώτα/πρώιμα συμπτώματα ή αποκλίσεις ώστε να μας κάνουν να συμβουλευτούμε ειδικό;

• Υπάρχουν αποκλίσεις στην αδρή κίνηση.
• Συνεχίζει να μην ρολάρει ή το κάνει περισσότερο μονόπλευρα.
• Δεν απλώνει χέρια για να πιάσει παιχνίδι
• Απλώνει πάντα το ένα και σπάνια το άλλο, ενώ σπρώχνει προς τα πίσω συνήθως λυγισμένο το άλλο χέρι με μπουνίτσα στο άκρο χέρι
• Δεν φέρνει τα χέρια στο στόμα ή φέρνει μόνο το ένα
• Δεν κάθεται ανεξάρτητα ακόμη και μετά τον ένατο ή δέκατο μήνα
• Σέρνεται μονόπλευρα ή και δεν το έχει καταφέρει ακόμη μετά από τον 9ο ή 10ο μήνα
• Δεν μπουσουλάει ή το κάνει μονόπλευρα πάντα με το ένα πόδι μπροστά σε στήριξη
• Μετακινείται ανορθόδοξα πάνω στον πωπό του λυγίζοντας πολύ τα πόδια του και χοροπηδώντας
• Είναι ασταθής αρκετά και πέφτει εύκολα
• Δεν περπατά ενώ θα έπρεπε
• Μπορεί να αντιδρά έντονα ή καθόλου σε αισθητηριακά ερεθίσματα
• Δε μιλά ή δεν αντιλαμβάνεται τα λεκτικά παραγγέλματα
• Ίσως εμφανίζει οπτικά, ακουστικά, γευστικά κ.ά. προβλήματα
• Εμφανίζει φτωχό οπτικοκινητικό συντονισμό. 
• Δεν αντιλαμβάνεται πολύ καλά τον κόσμο γύρω του.

Εδώ θα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι ένα ή δύο μεμονωμένα συμπτώματα, ίσως να σημαίνουν μία απόκλιση από τη νευροτυπική ανάπτυξη, αλλά περισσότερα και σε συνδυασμό μεταξύ τους μπορεί να ενοχοποιούνται για κάποια παθολογία.

Ο εξειδικευμένος παιδιατρικός φυσικοθεραπευτής ή ο παιδονευρολόγος είναι αυτός που θα σας εξηγήσει την κλινική εικόνα και το τι σημαίνει το καθένα από αυτά που ίσως βλέπεται στο μωρό σας.

Έτσι φτάνουμε τελικά στη διάγνωση της νόσου.

Διάγνωση

Η αξιολόγηση της κλινικής εικόνας ίσως να αποτελεί και την πρώτη πιστοποίηση της παθολογίας. 

Χρειάζεται όμως μία λεπτομερής αξιολόγηση της κινητικής κατάστασης καθώς και εξειδικευμένες εξετάσεις και απεικονιστικές μέθοδοι ώστε να εντοπιστεί η βλάβη και να πιστοποιηθεί η όποια παθολογία.

Συνήθως οι παιδονευρολόγοι συστήνουν μία σειρά από εξετάσεις για να αποκλείσουν ή και να διευκρινίσουν το τι ακριβώς συμβαίνει ή και να διαφοροδιαγνώσουν.

Συνήθως απαιτούνται από το θεράπων ιατρό ένα ΗΕΓ (ηλεκτροεγκεφαλογράφημα), μία MRI (μαγνητική τομογραφία) και εξειδικευμένες αιματολογικές εξετάσεις.

Σε κάθε περίπτωση αυτός που έχει τον πρώτο λόγο στην τακτική και τον τρόπο που ακολουθεί τη διαδικασία της διερεύνησης είναι ο θεράπων παιδονευρολόγος.

Υπάρχει όμως τρόπος να αποτρέψουμς την εμφάνιση αυτής της παθολογίας ακόμη από την εμβρυϊκή ή και μετέπειτα ζωή του βρέφους;

Παράγοντες Κινδύνου 

Παλιά υπήρχε η πεποίθηση ότι η εμφάνιση της συγκεκριμένης παθολογίας εμφανίζεται σε παιδιά που είχαν έλλειψη οξυγόνου κατά τη διάρκεια της γέννας.

Επίσης αφορούσε βρέφη που ήταν τυλιγμένα στο λώρο ή εμφάνισαν κάποιο πρόβλημα στην ενδομήτρια ζωή.

Σε αυτή την κατηγοριοποίηση δεν συμμετείχαν παιδιά που εμφάνισαν εγκεφαλική βλάβη κατόπιν της γέννας. 

Σήμερα βάση ερευνών γνωρίζουμε ότι τα αίτια, όπως και ο χρόνος και το ποσοστό εμφάνισης της εγκεφαλικής παράλυσης ποικίλουν. 

Αίτια 

Γνωρίζουμε πλέον ότι εγκεφαλική παράλυση εμφανίζεται κατόπιν βλάβης ή εξαιτίας οτιδήποτε συμβεί στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, της γέννας ή και μετά στον πρώτο μήνα, τον πρώτο χρόνο ή και κατά άλλους ερευνητές μέχρι και το 2-3 χρόνο ζωής.

Η πάθηση είναι συνδεδεμένη με βλάβη στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο. 

Μερικές από τις πιθανές αιτίες μπορεί να είναι:

• Προωρότητα (για γεννήσεις πριν την 28η εβδομάδα κύησης το ρίσκο εμφάνισης ΕΠ είναι 8%)
• Χαμηλό βάρος κύησης (σε περιπτώσεις από 1-1.5kg το ρίσκο εμφάνισης ΕΠ είναι 6%)
• Κατάποση μηκωνίου στους πνεύμονες
• Υπογλυκαιμικά επεισόδια
• Γενετικές ανωμαλίες
• ΣΑΔ (σύνδρομο αναπνευστικής δυσχέρειας)
• Πρόβλημα στην αιμάτωση και θρέψη του εμβρύου από τον πλακούντα
• Θρομβώσεις στις φλέβες του πλακούντα στην εμβρυϊκή ζωή, ίσως λόγο υπερπηκτικότητας του αίματος
• Αναπτυξιακές ανωμαλίες στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή και μετά από αυτή
• Δομικές αλλοιώσεις στη λευκή ουσία του εγκεφάλου
• Λοίμωξη του ΚΝΣ στην ενδομήτρια ζωή ή και κατά τη διάρκεια του 1ου -2ου χρόνου ζωής
• Τραυματισμός κατά τη γέννα ή στα δύο πρώτα χρόνια ζωής
• Πρόπτωση ομφάλιου λώρου
• Εγκεφαλική αιμορραγία λόγο προωρότητας
• Υποξία κατά τη διάρκεια της ενδομήτριας ζωής ή και μετά μέχρι τα 2 πρώτα χρόνια ζωής
• Περιγεννητική ασφυξία
• Προβλήματα κύησης που οδηγούν σε επιπλοκές της ανάπτυξης του εμβρύου
• Έκθεση του εμβρύου σε ακτινοβολία
• Φαρμακευτική αγωγή κατά τη διάρκεια της κύησης
• Αυξημένη Χολερυθρίνη κατά τη διάρκεια της κύησης
• Κληρονομικά αίτια όπως ελλείψεις κάποιων ενζύμων (όπως η γλουταμική αποκαρβοξυλάση-1, που θεωρείται ως ένα από τα πιθανά ένζυμα που εμπλέκονται)

Αυτά βέβαια δεν αποτελούν οπωσδήποτε αίτια εμφάνισης της πάθησης. Παρόλαυτα, εάν υπάρχει ΕΠ, μπορεί να αποδοθεί σε κάποια από αυτές τις αιτίες ή να έχει ενοχοποιηθεί κάποιο από τα παραπάνω…

Όμως πολλές φορές ο γονιός αναρωτιέται σε ποια ηλικία εμφανίζεται η πάθηση ή αν επιδεινώνονται τα συμπτώματα της.

Πότε εμφανίζεται η πάθηση; 

Η εγκεφαλική παράλυση δεν εμφανίζεται ξαφνικά. Υπάρχει από τη γέννηση ή εμφανίζεται εάν υπάρξει κάποια βλάβη κατά τη διάρκεια των πρώτων χρόνων ζωής, κατά την πορεία της αναπτυξιακής εξέλιξης του εγκεφάλου.

Μπορεί η απόκλιση, στην αρχή της ζωής του βρέφους, να μην είναι πολύ άμεσα ή πολύ εύκολα αντιληπτή, καθώς είναι πολύ μικρές οι απαιτήσεις των κινητικών και αντιληπτικών λειτουργιών.

Είναι μία μόνιμη βλάβη;

Η εγκεφαλική παράλυση, παρόλο που ακούγεται πολύ τρομακτική ως όρος, δεν είναι μία πάθηση η οποία εξελίσσεται ή χειροτερεύει.

Αντιθέτως, με το πέρας του χρόνου εάν υπάρξει έγκαιρη και εξειδικευμένη παρέμβαση, το αποτέλεσμα είναι πάντα θετικό και φυσικά εξαρτάται από τη δυναμική του κάθε παιδιού.

Θεραπεύεται η εγκεφαλική παράλυση;

Η εγκεφαλική παράλυση δεν θεραπεύεται με την στενή ερμηνεία της θεραπείας. Δεν αλλάζει η βλάβη ούτε προς το καλύτερο ούτε προς το χειρότερο.

Όμως αυτό που είναι πολύ σημαντικό και πρέπει να τονιστεί εδώ είναι ότι η κλινική εικόνα της συγκεκριμένης πάθησης βελτιώνεται ανάλογα με το πόσο 

• εξειδικευμένη,
• εξατομικευμένη και προπάντων πόσο
• πρώιμη είναι η παρέμβαση.

Είναι γνωστό ότι η εγκεφαλική βλάβη δεν μπορεί να θεραπευτεί και σε εκείνο το σημείο τα νευρικά κύτταρα έχουν υποστεί ανεπανόρθωτη ζημία. Παρόλαυτα η φύση έχει προνοήσει!

Όταν υπάρχει ένα τμήμα του εγκεφάλου που δεν μπορεί να κάνει τη «δουλειά» του, λόγο βλάβης, η φύση έχει φροντίσει να δημιουργήσει μία παράκαμψη και να κάνει τη συγκεκριμένη «χαμένη» λειτουργία άλλο τμήμα του εγκεφάλου. Βέβαια αυτό δεν είναι τόσο απλό όσο ακούγεται…

Χρειάζεται επιμονή, υπομονή, εξειδικευμένη και πολύ συγκεκριμένη και στοχευμένη παρέμβαση. Το πιο σημαντικό όμως είναι να γίνει πρώιμη και έγκαιρη παρέμβαση ώστε να μην οργανωθεί η παθολογική κινητική δράση.

Ποια είναι η θεραπεία για την εγκεφαλική παράλυση;

Γνωρίζοντας ότι η πάθηση αυτή δεν θεραπεύεται κατανοούμε ότι όταν μιλάμε για θεραπεία της, ουσιαστικά εννοούμε την βελτίωση της κινητικής και λειτουργικής έκφρασης των συμπτωμάτων της.

Κάθε ασθενής, παιδί ή ενήλικας, παρουσιάζει και βιώνει διαφορετικά την απόκλιση της κινητικής του έκφρασης από κάθε άλλο ασθενή με την ίδια νόσο. Έτσι, άσχετα αν κατατάσσεται στον ίδιο τύπο εγκεφαλικής παράλυσης κανένας δεν είναι ίδιος με τον άλλο.

Αυτό διαφοροποιεί τη θεραπευτική παρέμβαση για τον κάθε ασθενή που οφείλει για να είναι αποτελεσματική να είναι εξατομικευμένη και επίσης στοχευμένη στα δικά του προβλήματα.

Η συγκεκριμένη πάθηση ποικίλει, ακόμη και στην έκφραση των συμπτωμάτων του ίδιου του ασθενή από συνεδρία σε συνεδρία.

Αυτό σημαίνει ότι ο θεραπευτής θα πρέπει να επαναξιολογεί κάθε φορά την κινητική και λειτουργική δυναμική του ασθενή του, θέτοντας καινούριους βραχυπρόθεσμους ή και μακροπρόθεσμους στόχους, ίσως και κάθε φορά.

Εφόσον όμως η φυσικοθεραπεία στοχεύει στη συμπτωματολογία και στην καλύτερη έκφραση και οργάνωση της κλινικής εικόνας, ας δούμε ποια είναι τα συμπτώματα και τα τυχόν συνοδά προβλήματα.

Ποια είναι τα συμπτώματα και τα συνοδά προβλήματα της ΕΠ;

Το πώς εκφράζεται στην καθημερινότητα το άτομο με ΕΠ δε είναι, πάντα, μία απάντηση εύκολη.

Η ποικιλία των συμπτωμάτων είναι πολύ μεγάλη εξαιτίας της διαφορετικής έκφρασης των κινητικών λειτουργιών από ασθενή σε ασθενή. Ο εγκέφαλος του κάθε ατόμου, είναι μοναδικός και άρα εκφράζεται και προσαρμόζεται εξατομικευμένα και εντελώς διαφορετικά.

Παρόλαυτα, υπάρχουν κάποια συμπτώματα, που φαίνεται να είναι τα πιο συχνά και τα κυριότερα που εμφανίζονται στα παιδιά από την αρχή.

Έτσι, τα κινητικά προβλήματα φαίνεται να είναι το κεντρικό χαρακτηριστικό της ΕΠ. Παρόλαυτα, συχνά συνυπάρχουν δυσκολίες με την αντίληψη, τη μάθηση, και το συναίσθημα.

Επίσης μεγάλο ποσοστό μπορεί να εμφανίζει επιληψία, περίπου 1 στα 3 παιδιά (περίπου 28% ) ενώ 1 στα 2 φαίνεται να αντιμετωπίζει δυσκολίες στην κοινωνικοποίηση και την επικοινωνία (περίπου το 58%)

Η οπτική αντίληψη και οξύτητα φαίνεται συχνά επίσης να επηρεάζεται σε ποσοστό τουλάχιστον το 42% και ένα πολύ μεγάλο ποσοστό 23%–56% φαίνεται να παρουσιάζει μαθησιακές δυσκολίες.

Σε κινητικό επίπεδο έχουν έντονες μυϊκές συσπάσεις εξαιτίας της συνεχούς ενεργοποίησης των μυϊκών ινών λόγο του αυξημένου μυϊκού τόνου. Αυτό μπορεί να προκαλέσει ορθοπεδικά προβλήματα (εξαρθρήματα ισχίων) ή αρθρικές και μυϊκές παραμορφώσεις, αυτόματα κατάγματα  κ.ά.

Όσον αφορά στην κατάποση, πολλά παιδιά εμφανίζουν προβλήματα σίτισης και επίσης περισσότερα ίσως εμφανίσουν δυσκολία ή απουσία ομιλίας. 

Πολλά παιδιά έχουν προβλήματα με τον ύπνο και εμφανίζουν χρόνιες διαταραχές ύπνου. Αυτό μπορεί να αφορά είτε σε επεισόδια υπνικής συμπεριφοράς είτε σε επεισόδια έλλειψης ύπνου.

Μπορεί να αυτοεξυπηρετηθεί το παιδί με εγκεφαλική παράλυση;

Το μεγαλύτερο ποσοστό με ΕΠ είναι άτομα αυτοεξυπηρετούμενα και αυτόνομα. Εξαρτάται πάντα από τον τύπο, την αιτία, το ποσοστό βλάβης και την σοβαρότητα της έκφρασης.

Είναι πολλές οι παράμετροι που οδηγούν σε αυτονομία ή όχι του παιδιού και αργότερα του ενήλικα με ΕΠ. Παρόλαυτα, το πιο καίριο σημείο που πρέπει να σταθούμε είναι η παρέμβαση. Το μέλλον του παιδιού, εξαρτάται από την σωστή μεθοδολογία και τη στοχευμένη θεραπεία. 

Συμπέρασμα

Η έγκαιρη διάγνωση είναι το κλειδί για την αντιμετώπιση και την βελτίωση των συμπτωμάτων της Εγκεφαλικής Παράλυσης.

Το κάθε παιδί είναι μοναδικό και οι δυνατότητες αποκατάστασης ποικίλουν και εξαρτώνται από πολλούς και διαφορετικούς παράγοντες.

Το πιο σημαντικό είναι να υπάρξει έγκυρη και έγκαιρη παρέμβαση.

Θυμηθείτε το αυτό και πηγαίνετε έγκαιρα σε ένα εξειδικευμένο ιατρό ή φυσικοθεραπευτή για να βοηθήσετε το μωρό σας.

Έρευνες υποστηρίζουν ότι μέχρι τον 3ο μήνα οι αλλαγές που συμβαίνουν στον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο συνοδεύουν το νεογνό για το υπόλοιπο της ζωής του.

Κατανοείτε λοιπόν τη σπουδαιότητα της παρέμβασης και το πόσο γρήγορα πρέπει να βοηθήσουμε στην αποκατάσταση. 

Να θυμάστε πάντα, η σωστή παρέμβαση στο σωστό χρόνο αλλάζει το αποτέλεσμα της βλάβης.