Τι είναι η Άνοια;

Σήμερα περισσότεροι από 55 εκατομμύρια άτομα έχουν διαγνωστεί με άνοια και κάθε χρόνο έχουμε σχεδόν 10 εκατομμύρια νέα κρούσματα...

Η άνοια είναι ένας όρος "ομπρέλα" για πολλές ασθένειες, που επηρεάζουν τη μνήμη, τη σκέψη και την ικανότητα εκτέλεσης καθημερινών δραστηριοτήτων.

Πάνω από το 60% αυτών των ατόμων ζουν σε χώρες μικρού και μεσαίου εισοδήματος.

Τι είναι η Άνοια;

Η άνοια είναι ένα σύνδρομο. Έχει δηλαδή ένα σύνολο έκφρασης πολλών συμπτωμάτων.  

Μπορεί να προκληθεί από μια σειρά από ασθένειες που με την πάροδο του χρόνου καταστρέφουν τα εγκεφαλικά νευρικά κύτταρα.

Η γνωστική λειτουργία του εγκεφάλου οδηγείται σε επιδείνωση εξαιτίας αυτής της εκφύλισης των νευρικών κυττάρων του.

Η ικανότητα της επεξεργασίας της σκέψης εδώ επηρεάζεται πολύ περισσότερο από αυτό που φυσιολογικά μπορεί να συμβεί εξαιτίας του βιολογικού γήρατος με την πάροδο της ηλικίας.

Η έκπτωση στη γνωστική λειτουργία συνήθως προηγείται από τις αλλαγές στη διάθεση, στο συναισθηματικό έλεγχο, στη συμπεριφορά ή και στα κίνητρα των πράξεων του ατόμου. Η συνείδηση δεν φαίνεται να επηρεάζεται.

Ποιες οι επιπτώσεις στο άτομο με άνοια;

Η άνοια είναι σήμερα η έβδομη κύρια αιτία θανάτου και μία από τις κύριες αιτίες αναπηρίας και εξάρτησης μεταξύ των ηλικιωμένων παγκοσμίως.

Η άνοια προκύπτει από μια ποικιλία ασθενειών και τραυματισμών που επηρεάζουν τον εγκέφαλο. Η νόσος Αλτσχάιμερ είναι η πιο κοινή μορφή άνοιας με ποσοστό 60-70% των περιπτώσεων.

Το ποσοστό των χρημάτων που δαπανήθηκαν το 2019 για την φροντίδα των ατόμων με άνοια, είναι περίπου 1,3 τρισεκατομμύρια δολάρια μόνο στην Αμερική.

Η ασθένεια είναι προοδευτική και επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου.

Επηρεάζει κυρίως ηλικιωμένους, αλλά δεν εμφανίζεται φυσικά σε όλα τα ηλικιωμένα άτομα….

Ποιοι είναι οι προδιαθεσικοί παράγοντες για την εμφάνιση της νόσου;

Υπάρχουν κάποιοι προδιαθεσικοί παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν την εμφάνιση της άνοιας.

Παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης άνοιας είναι:

• ηλικία (>65 ετών και άνω)
• υπέρταση
• διαβήτης
• παχυσαρκία
• κάπνισμα
• αλκοόλ
• έλλειψη άσκησης
• κοινωνική απομόνωση
• κατάθλιψη

Η άνοια συχνά αναφέρεται λανθασμένα ως «γεροντική άνοια» εξαιτίας της παλιάς αλλά εσφαλμένης πεποίθησης ότι η σοβαρή νοητική έκπτωση είναι ένα φυσιολογικό μέρος της γήρανσης.

Συμπτώματα 

Τα σημάδια της άνοιας μπορεί να διαφέρουν πολύ.

Κάποια άτομα μπορεί να έχουν προβλήματα με:

• Τη βραχυπρόθεσμη μνήμη.
• Την παρακολούθηση των οικονομικών τους συναλλαγών.
• Την πληρωμή λογαριασμών.
• Το σχεδιασμό και την προετοιμασία των γευμάτων τους.
• Την ανάκληση των ραντεβού τους.
• Τα ταξίδια τους και την περιπλάνηση τους έξω από τη γειτονιά ή τα γνωστά τους περιβάλλοντα.
• Προβλήματα συμπεριφοράς όπως:

1. Την αϋπνία.
2. Την κατάθλιψη.
3. Την ανορεξία.
4. Το άγχος.
5. Την υπερκινητικότητα.
6. Τον εκνευρισμό.
7. Την επιθετικότητα
8. Την καχυποψία.
9. Τις ψευδαισθήσεις.
10. Άλλα ψυχιατρικά συμπτώματα.

Πολλές καταστάσεις είναι προοδευτικές, πράγμα που σημαίνει ότι τα σημάδια της άνοιας ξεκινούν αργά και σταδιακά χειροτερεύουν.

Όταν κάποιο άτομο αντιμετωπίζει δυσκολίες στη μνήμη ή κάποιες αλλαγές στις δεξιότητες που αφορούν τη σκέψη δεν πρέπει να περιμένει αλλά να επισκεφτεί άμεσα έναν ειδικό.

Η εξειδικευμένη αξιολόγηση θα είναι καθοριστική για την επιδείνωση της νόσου ή και να μπορεί να ανιχνεύσει μια θεραπεύσιμη κατάσταση.

Αν τα συμπτώματα υποδηλώνουν άνοια, η έγκαιρη διάγνωση επιτρέπει στο άτομο να έχει το μέγιστο όφελος από τις διαθέσιμες θεραπείες ή και χρόνο για να προγραμματίσει το μέλλον του.

Η άνοια δεν είναι ίδια όμως για όλα τα άτομα και δεν έχει από την αρχή τα ίδια συμπτώματα.

Ποια είναι τα πρώϊμα σημάδια της άνοιας; 

Αν και τα πρώιμα σημάδια ποικίλλουν, κάποια κοινά πρώτα σημάδια περιλαμβάνουν:

• Προβλήματα μνήμης, ιδιαίτερα στην ανάμνηση πρόσφατων γεγονότων (βραχυπρόθεσμη μνήμη).
• Αυξανόμενη σύγχυση.
• Μειωμένη συγκέντρωση.
• Αλλαγές προσωπικότητας.
• Αλλαγή συμπεριφοράς.
• Απάθεια και απόσυρση ή κατάθλιψη.
• Απώλεια ικανότητας για καθημερινές εργασίες.

Υπάρχουν όμως κάποια προειδοποιητικά σημάδια που πρέπει να γνωρίζουμε ώστε να απευθυνθούμε άμεσα σε ειδικό.

Τα 10 προειδοποιητικά σημάδια άνοιας

Αν ένα άτομο παρουσιάζει πολλά από τα παρακάτω συμπτώματα καλό είναι να συμβουλευτεί ειδικό ώστε να γίνει έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία.

Απώλεια μνήμης

Ο ανοϊκός ασθενής ξεχνάει συχνά καταστάσεις και δεν τις ανακαλεί μετά. Δεν είναι μία φυσιολογική διαδικασία που συμβαίνει σε πολλούς λόγο ηλικίας ή κούρασης.

Δυσκολία στις εργασίες

Μέσα από τον αποπροσανατολισμό της νόσου μπορεί να ξεχάσει να σερβίρει μέρος ένα γεύμα ή μέρος αυτού. Επίσης πολλές φορές ξεχνά και βήματα στην προετοιμασία ενός γεύματος.

Αυτό μπορεί να συμβεί σε όλες τις εργασίες της καθημερινότητας.

Αποπροσανατολισμός

Το άτομο μπορεί να δυσκολεύεται να βρει το δρόμο του για το σπίτι. Επίσης ίσως αισθάνεται σύγχυση σχετικά με το πού βρίσκεται.

Πολλές φορές πιστεύει ότι έχει επιστρέψει σε κάποια προηγούμενη περίοδο της ζωής του.

Γλωσσικά προβλήματα

Η δυσκολία στο να βρει τη σωστή λέξη μπορεί να συμβεί με πολύ απλές λέξεις. 

Επίσης συχνά αντικαθιστά κάποιες λέξεις με άλλες που δεν βγάζουν νόημα, καθιστώντας τις προτάσεις δυσνόητες. 

Μπορεί επίσης να έχει πρόβλημα να κατανοήσει τους άλλους.

Αλλαγές στην αφηρημένη σκέψη

Εδώ η δυσκολία είναι ακόμη και στο τι μπορεί να σημαίνουν οι αριθμοί ή τι να κάνει με αυτούς.

Κακή κρίση

Ο ασθενής μπορεί να δυσκολεύεται να πάρει τις κατάλληλες αποφάσεις, όπως τι να φορέσει σε κρύο καιρό και μπορεί να εμφανίζει ακατάλληλη και για πολλούς «αστεία» εμφάνιση.

Φτωχές γνωστικές δεξιότητες του χώρου

Το άτομο μπορεί να δυσκολεύεται να κρίνει την απόσταση ή την κατεύθυνση και φυσικά δεν πρέπει να οδηγεί αυτοκίνητο.

Λανθασμένη τοποθέτηση πραγμάτων

Ο ανοϊκός ασθενής δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει κατάλληλα κάποια αντικείμενα ή να μην ξέρει σε τι χρησιμεύουν, π.χ. τα κλειδιά.

Αλλαγές στη διάθεση, στην προσωπικότητα ή στη συμπεριφορά

Υπάρχουν πολύ συχνά και απότομα αλλαγές της διάθεσης, χωρίς προφανή λόγο. Μπορεί να μπερδεύονται, να κατανοούν λάθος ή να αποτραβηχτούν από το κοινωνικό περιβάλλον γιατί βρίσκονται σε σύγχυση.

Απώλεια πρωτοβουλίας

Ο ασθενής μπορεί να χάσει το ενδιαφέρον του για δραστηριότητες που απολάμβανε προηγουμένως.

Αυτό μπορεί να τον κάνει οκνηρό χωρίς ζωή, να κλειστεί στον εαυτό του και στο σπίτι.

Καταστάσεις με συμπτώματα παρόμοια με την άνοια

Πρέπει να γνωρίζουμε ότι πολλές καταστάσεις έχουν παρόμοια συμπτωματολογία.

Είναι σημαντικό να υπάρξει ιατρική εξέταση από εξειδικευμένο ιατρό για τη σωστή και σαφή κλινική εκτίμηση και διάγνωση.

Τα εγκεφαλικά επεισόδια, η κατάθλιψη, η υπερβολική μακροχρόνια κατανάλωση αλκοόλ, οι λοιμώξεις, οι ορμονικές διαταραχές, οι διατροφικές ελλείψεις και οι όγκοι του εγκεφάλου μπορούν όλα να προκαλέσουν συμπτώματα που μοιάζουν με άνοια.

Πολλές από αυτές τις καταστάσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν και δεν είναι άνοια.

Ποια είναι τα στάδια της άνοιας;

Υπάρχουν διάφοροι τύποι άνοιας, με τη νόσο «Αλτσχάιμερ» να είναι η πιο κοινή και επίσης η πιο γνωστή.

Μπορούμε τυπικά να κατηγοριοποιήσουμε την εξέλιξη της νόσου σε:

• ήπια, 
• μέτρια και
• σοβαρή.

Αυτό το μοντέλο των τριών σταδίων είναι χρήσιμο για την αναγνώριση των πρώιμων, μεσαίων και τελικών σταδίων της Άνοιας.

Υπάρχει όμως και το μοντέλο των επτά σταδίων το οποίο ουσιαστικά κατηγοριοποιεί τη γνωστική έκπτωση σε επτά συγκεκριμένες κατηγορίες, και τα ονομάζει «τα 7 στάδια της άνοιας».

Η εξέλιξη της άνοιας θα είναι διαφορετική για τον καθένα. Η ζωή και η κατανόηση των σταδίων της άνοιας μπορεί να είναι δύσκολη.

Παρόλαυτα η γνώση της κλίμακας και το πού ανήκει το άτομο, μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό των σημαντικών συμπτωμάτων και να καθοριστούν οι κατάλληλες ανάγκες φροντίδας ανά περίπτωση.

Τα 7 Στάδια της άνοιας:

Κανονική Συμπεριφορά.

Στα αρχικά στάδια της άνοιας το αγαπημένο σας πρόσωπο μπορεί να μην εμφανίσει σοβαρά συμπτώματα, αν και μπορεί να συμβαίνουν ήδη αλλαγές στον εγκέφαλο.

Οι αλλαγές μπορεί να έχουν συμβεί αρκετά χρόνια πριν εμφανιστούν τα γνωστά συμπτώματα της άνοιας.

Αμνησία.

Στα πρώτα στάδια, το άτομο μπορεί να ξεχνάει εύκολα κάποια πράγματα και να χάνει συνεχώς πράγματα στο σπίτι.

Εδώ η απώλεια μνήμης μπορεί να μην διακριθεί εύκολα από τη φυσιολογική επιδείνωση της μνήμης που σχετίζεται με την ηλικία.

Ήπια πτώση.

Καθώς η εξέλιξη της άνοιας επιδεινώνεται, μπορεί να παρατηρηθούν ανεπαίσθητες αλλαγές και σημάδια ότι κάτι «δεν πάει καλά».

Μπορεί συχνά το άτομο να χάνει την τσάντα του ή τα κλειδιά του ή να ξεχνά τα ραντεβού του.

Αυτό το στάδιο μπορεί να διαρκέσει έως και επτά χρόνια.

Μέτρια πτώση. 

Στα μεταγενέστερα στάδια της άνοιας, τα συμπτώματα γίνονται πιο ξεκάθαρα.

Το άτομο μπορεί να δυσκολεύεται να διαχειριστεί χρήματα ή να πληρώσει λογαριασμούς ή να θυμηθεί τι είχε για πρωινό {βραχυπρόθεσμη μνήμη}.

Μία εξέταση που πιθανόν να υποβληθεί κάποιος για την πιθανότητα της διάγνωσης της άνοιας είναι το Mini Mental State Examination {MMSE} το οποίο είναι και για τον καθορισμό της νόσου.

Η μέση διάρκεια αυτού του σταδίου είναι περίπου δύο χρόνια.

Μέτρια έως σοβαρή πτώση.

Το άτομο μπορεί να χρειαστεί περισσότερη βοήθεια με την καθημερινή ζωή σε αυτά τα τελευταία στάδια της άνοιας.

Ενώ ίσως να μπορούν να φροντίσουν μόνοι τους κάποιες προσωπικές ανάγκες {όπως η χρήση της τουαλέτας}, μπορεί να δυσκολεύονται να ντυθούν κατάλληλα ή να μην μπορούν να θυμηθούν απλά γεγονότα για τον εαυτό τους, όπως τη διεύθυνση ή τον αριθμό τηλεφώνου τους.

Ωστόσο, συνήθως αναγνωρίζουν την οικογένεια και τους φίλους τους και μπορούν να ανακαλέσουν γεγονότα από χρόνια πριν {ειδικά την παιδική τους ηλικία} με μεγάλη σαφήνεια.

Κατά μέσο όρο αυτό το στάδιο μπορεί να διαρκέσει περίπου 1,5 χρόνο.

Σοβαρή πτώση.

Όταν πρόκειται για τα τελικά στάδια της Άνοιας, χρειάζεται συνεχής επίβλεψη στο σπίτι.

Μπορεί να χρειάζονται βοήθεια ακόμη και με το πλύσιμο και το ντύσιμο και μπορεί επίσης να εμφανίσουν ακράτεια.

Παρατηρούνται σημαντικές αλλαγές στην προσωπικότητα και τη συμπεριφορά του ατόμου, όπως ο θυμός και η επιθετικότητα.

Ωστόσο, αν και μπορεί να είναι πολύ μπερδεμένοι, συχνά εξακολουθούν να αναγνωρίζουν τα άτομα που βρίσκονται πιο κοντά τους (αποτελεί παρηγοριά στους οικείους τους).

Οι ειδικοί πιστεύουν ότι αυτό το στάδιο μπορεί να διαρκέσει κατά μέσο όρο περίπου 2,5 χρόνια.

Πολύ σοβαρή πτώση.

Πολλοί πεθαίνουν πριν φτάσουν σε αυτό το τελικό στάδιο της άνοιας, συχνά ως αποτέλεσμα άλλων καταστάσεων υγείας.

Σε αυτό το στάδιο, παρουσιάζουν σοβαρή απώλεια ομιλίας και χρειάζονται βοήθεια με την καθημερινότητα όπως τη σίτιση και την 24ωρη φροντίδα και την υποστήριξη από επαγγελματίες φροντιστές.

Μέρος της κατανόησης της άνοιας είναι ότι το άτομο που ζει με άνοια δεν καταλαβαίνει πλέον τι πραγματικά συμβαίνει.

Αλλά τι προκαλεί την άνοια; Τι πυροδοτεί την αρχή της πτώσης των γνωστικών δεξιοτήτων του ατόμου;

Αιτίες

Η άνοια προκαλείται από βλάβη στα εγκεφαλικά κύτταρα. Αυτή η βλάβη παρεμβαίνει στην ικανότητα των εγκεφαλικών κυττάρων να επικοινωνούν μεταξύ τους.

Όταν τα εγκεφαλικά κύτταρα δεν μπορούν να επικοινωνήσουν φυσιολογικά μεταξύ τους τότε αντίστοιχα η σκέψη, η συμπεριφορά και τα συναισθήματα επίσης επηρεάζονται.

Οι διαφορετικές περιοχές του εγκεφάλου είναι υπεύθυνες για διαφορετικές λειτουργίες {π.χ. μνήμη, κρίση και κίνηση}.

Όμως σε περίπτωση βλάβης σε κάποιο σημείο του εγκεφάλου σημαίνει ότι το κέντρο στη συγκεκριμένη περιοχή έχει πρόβλημα. Έτσι αυτή η περιοχή δεν λειτουργεί σωστά.

Κατ’ επέκταση δεν μπορεί να λάβει ερεθίσματα και να δώσει εντολές ώστε να εκτελεστούν οι αντίστοιχες λειτουργίες που ελέγχονται από εκεί, κανονικά.

Έρευνες έχουν συσχετίσει τους διαφορετικούς τύπους άνοιας με συγκεκριμένους τύπους βλάβης των εγκεφαλικών κυττάρων σε συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου.

Για παράδειγμα, στη νόσο του Αλτσχάιμερ, έχουν βρεθεί υψηλά επίπεδα ορισμένων πρωτεϊνών τόσο εντός όσο και εκτός των εγκεφαλικών κυττάρων. Αυτό δυσκολεύει τα εγκεφαλικά κύτταρα να παραμείνουν υγιή και να επικοινωνήσουν μεταξύ τους.

Η περιοχή του εγκεφάλου που ονομάζεται «ιππόκαμπος» είναι το κέντρο της μάθησης και της μνήμης στον εγκέφαλο. Τα εγκεφαλικά κύτταρα σε αυτήν την περιοχή είναι συχνά τα πρώτα που καταστρέφονται (π.χ. η απώλεια μνήμης είναι συχνά ένα από τα πρώτα συμπτώματα του Αλτσχάιμερ).

Η άνοια είναι μία μη αναστρέψιμη πάθηση του εγκεφάλου η οποία και επιδεινώνεται με την πάροδο του χρόνου.

Όταν υπάρχουν προβλήματα μνήμης ή συμπεριφοράς που προκαλούνται από διαφορετικές αιτίες όπως οι παρακάτω μπορούν να βελτιωθούν και να αντιμετωπιστούν.

Διαφορική Διάγνωση

Δεν πρέπει να συγχέονται με την άνοια όταν συνδέονται με:

• Κατάθλιψη.
• Παρενέργειες φαρμακευτικής αγωγής.
• Υπερβολική χρήση αλκοόλ.
• Προβλήματα θυρεοειδούς.
• Ελλείψεις βιταμινών.

Πώς γίνεται λοιπόν μία σωστή διάγνωση για τη συγκεκριμένη πάθηση;

Διάγνωση άνοιας

Δεν υπάρχει κανένα εξειδικευμένο ή ειδικό τεστ για να διαπιστωθεί εάν κάποιος έχει άνοια, ενώ χρησιμοποιούνται γνωστικά τεστ για τη μνήμη, τη γλώσσα κλπ.

Οι γιατροί διαγνώσουν την άνοια ή το Αλτσχάιμερ και άλλους τύπους με βάση:

• ένα προσεκτικό ιατρικό ιστορικό, 
• μια φυσική εξέταση,
• κάποιες εργαστηριακές εξετάσεις
• τις χαρακτηριστικές αλλαγές στη σκέψη,
• τις αλλαγές στην καθημερινή λειτουργία
• τις αλλαγές στη συμπεριφορά.

Οι γιατροί μπορούν να προσδιορίσουν ότι ένα άτομο έχει άνοια με υψηλό επίπεδο βεβαιότητας.

Είναι πιο δύσκολο να προσδιοριστεί ο ακριβής τύπος άνοιας, καθώς εξαιτίας των διαφορετικών συμπτωμάτων και των εγκεφαλικών αλλαγών, οι διαφορετικοί τύποι άνοιας μπορεί να αλληλεπικαλύπτονται.

Μόνο ένας γιατρός μπορεί να διαγνώσει την άνοια. Συχνά όμως ο γιατρός μπορεί να διαγνώσει "άνοια" αλλά να μην προσδιορίσει τον τύπο.

Στην περίπτωση της άνοιας καλό είναι να επισκεφτεί κάποιος έναν ειδικό νευρολόγο, ψυχίατρο, ψυχολόγο ή εξειδικευμένο γηρίατρο.

Η σωστή διάγνωση της άνοιας σε πρώιμο στάδιο είναι σημαντική για την έγκαιρη θεραπεία, υποστήριξη και σχεδιασμό για το μέλλον.

Μια πλήρης ιατρική αξιολόγηση μπορεί να εντοπίσει μια θεραπεύσιμη πάθηση, που δεν είναι άνοια και να μπορεί να αντιμετωπιστεί σωστά.

Σε περίπτωση όμως που διαπιστωθεί άνοια θα διευκρινιστεί εάν πρόκειται για νόσο Αλτσχάιμερ ή άλλο είδος άνοιας.

Τύποι αξιολόγησης

Ας δούμε όμως τους έξι τύπους αξιολόγησης και πώς μπορούν να βοηθήσουν στην επιβεβαίωση ή τον αποκλεισμό της διάγνωσης της άνοιας.

Ιατρικό ιστορικό

Η λήψη ιστορικού είναι πολύ σημαντική καθώς δίνονται πληροφορίες:

1. για παλαιότερα και τρέχοντα ιατρικά προβλήματα, 
2. το οικογενειακό ιατρικό ιστορικό,
3. τυχόν φαρμακευτική αγωγή που λαμβάνει ο ασθενής,
4. τα προβλήματα με τη μνήμη,
5. τα προβλήματα με τη σκέψη,
6. τυχόν προβλήματα συμπεριφοράς που προκαλούν ανησυχία. 

Συχνά ο γιατρός μιλάει με ένα μέλος της οικογένειας που μπορεί να βοηθήσει στην παροχή όλων των απαραίτητων πληροφοριών.

Σωματική ή φυσική εξέταση

Η φυσική εξέταση βοηθάει στον αποκλεισμό άλλων παθήσεων.

Η φυσική εξέταση μπορεί να περιλαμβάνει εξετάσεις που αφορούν σε κίνηση, αισθητήρια όργανα αλλά και της λειτουργίας της καρδιάς και των πνευμόνων.

Εργαστηριακές εξετάσεις

Αυτές θα περιλαμβάνουν μια ποικιλία από εξετάσεις αίματος και ούρων για τον εντοπισμό οποιασδήποτε πιθανής ασθένειας που θα μπορούσε να ευθύνεται για τα συμπτώματα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ίσως ζητηθεί και δείγμα νωτιαίου υγρού για περαιτέρω διερεύνηση.

Γνωστικά τεστ

Μια ποικιλία από τεστ σήμερα, χρησιμοποιούνται για την αξιολόγηση του ατόμου ως προς την ικανότητα του σε επίπεδο

1. σκέψης, 
2. μνήμης,
3. γλώσσας,
4. προσοχής και
5. επίλυσης προβλημάτων. 

Αυτό μπορεί να βοηθήσει στον εντοπισμό συγκεκριμένων προβληματικών περιοχών στον εγκέφαλο. Αυτό βοηθά στον εντοπισμό της αιτίας ή του τύπου της άνοιας.

Απεικονιστικές εξετάσεις εγκεφάλου

Υπάρχουν απεικονιστικές εξετάσεις του εγκεφάλου, που χρησιμοποιούνται για να αποκλείσουν π.χ. όγκους εγκεφάλου, θρόμβους αίματος κ.ά. ως αιτία των συγκεκριμένων συμπτωμάτων.

Ορισμένες απεικονίσεις μπορούν και να ανιχνεύσουν μοτίβα απώλειας εγκεφαλικού ιστού που οδηγούν και στον εντοπισμό των διαφορετικών τύπων άνοιας.

Άλλοι τύποι απεικονιστικών εξετάσεων δείχνουν πόσο ενεργά είναι ορισμένα μέρη του εγκεφάλου και επίσης μπορούν να προσδιορίσουν τον τύπο της άνοιας.

Ψυχιατρική αξιολόγηση

Η ψυχιατρική αξιολόγηση βοηθά στη διαφορική διάγνωση και στον εντοπισμό θεραπεύσιμων διαταραχών, όπως η κατάθλιψη.

Έτσι μπορεί να γίνει διαχείριση άλλων ψυχιατρικών συμπτωμάτων, όπως άγχος ή αυταπάτες που μπορεί να εμφανιστούν μαζί με την άνοια.

Σε κάθε περίπτωση η διάγνωση και η θεραπευτική στρατηγική είναι θέμα του θεράποντα ιατρού.

Θεραπεία και φροντίδα της άνοιας

Γενικά, στην περίπτωση της άνοιας, δεν υπάρχει θεραπεία.

Η θεραπεία της όμως, εξαρτάται και από την αιτία της.

Αν πρόκειται για έλλειψη κάποιας βιταμίνης ή εξαιτίας υπολειτουργίας του θυροειδή μπορεί η φαρμακευτική αγωγή να επιφέρει μέχρι και αναστροφή των συμπτωμάτων.

Παρόλαυτα σήμερα η νόσος δεν αντιμετωπίζεται αιτιολογικά {αντιμετωπίζω το αίτιο}, καθώς υπερτερεί η συμπτωματολογική αντιμετώπιση {αντιμετωπίζω την πάθηση σύμφωνα με το σύμπτωμα}.

Στην πρακτική αντιμετώπιση υπάρχουν κάποια φάρμακα π.χ. αντικαταθλιπτικά, ηρεμιστικά, υπνωτικά, που δείχνουν να καθυστερούν τα έντονα συμπεριφορικά προβλήματα από την προοδευτικότητα της νόσου.

Οι μη φαρμακευτικές θεραπείες αφορούν σε ασκήσεις μνήμης και φυσικοθεραπεία και μπορούν να αμβλύνουν ορισμένα από τα συμπτώματα άνοιας.

Οι ασκήσεις μνήμης βοηθούν το μυαλό να είναι σε εγρήγορση.

Η φυσικοθεραπεία βοηθά στην οργάνωση της κινητικής και ψυχικής ανάτασης του ασθενή.

Η κίνηση είναι σημαντική για τον εγκέφαλο και γνωρίζουμε ότι βοηθά στην αιμάτωση του εγκεφάλου και των πνευμόνων.

Παράλληλα προλαμβάνει και αντιμετωπίζει καταστάσεις όπως πνευμονία από εισρόφηση, ουρολοιμώξεις, έλκη από την κατάκλιση, φλεβικών θρομβώσεων στα πόδια κτλ.

Συμβουλές

Μερικές πρακτικές συμβουλές για το ανοϊκό άτομο και τους οικείους του:

1. Η διατήρηση ενός σταθερού καθημερινού προγράμματος βοηθά το άτομο να έχει μία ρουτίνα που είναι ασφαλής για αυτόν και το περιβάλλον του
2. Η καταγραφή των καθημερινών συνηθειών ή εργασιών βοηθά να μην ξεχνά το άτομο και να υπάρχει οπτική υπενθύμιση του τι πρέπει να κάνει.
3. Πολλές φορές η τοποθέτηση ετικετών στα αντικείμενα που χειρίζεται το άτομο βοηθά στην επάνοδο της μνήμης αλλά και στην αναγνώριση του αντικειμένου ώστε να αποτρέψει τυχόν κίνδυνο.
4. Μία ατζέντα με τα σημαντικά τηλέφωνα είναι χρήσιμη σε περίπτωση που κάτι συμβεί.
5. Σήμερα με τα κινητά ίσως κάποιος πιστεύει ότι δεν χρειάζεται. Παρόλαυτα είναι πολύ σημαντικό να υπάρχει...πιστέψτε με.
6. Ένα ρολόι σε κάθε δωμάτιο υπενθυμίζει στο άτομο το χρόνο, κάτι που πολλές φορές αδυνατεί να συνειδητοποιήσει μόνος του.
7. Η ανάγνωση εφημερίδας, καθημερινά, ακόμη και σε άτομα που δεν διάβαζαν παλαιότερα, τους κρατάει ενήμερους για την ημερομηνία και τις εξελίξεις της κοινωνίας, εντάσσοντάς τους σε αυτήν.

Ποιος όμως είναι σε ομάδα υψηλού κινδύνου για την εμφάνιση άνοιας;

Ποιοι κινδυνεύουν και πώς προλαμβάνεται;

Η ηλικία και τα γονίδια είναι ορισμένοι από τους παράγοντες κινδύνου για άνοια.

Ωστόσο, οι ερευνητές συνεχίζουν να διερευνούν τον αντίκτυπο άλλων παραγόντων κινδύνου στην υγεία του εγκεφάλου και στην πρόληψη της άνοιας.

Έρευνα του 2019 από το Alzheimer's Association International Conference® λέει ότι η υιοθέτηση πολλαπλών επιλογών υγιεινού τρόπου ζωής, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο γνωστικής έκπτωσης και άνοιας.

Αυτά περιλαμβάνουν την υγιεινή διατροφή, διακοπή καπνίσματος, την τακτική άσκηση και τη γνωστική διέγερση.

Συμπέρασμα

Όπως όλοι αντιλαμβανόμαστε η άσκηση βοηθά τόσο στην οργάνωση του νου όσο και του πνεύματος.

Και φυσικά η άσκηση αποτελεί και μέρος της πρώιμης παρέμβασης καθώς βοηθά στην καθυστέρηση των συμπτωμάτων της νόσου.

Καλό είναι λοιπόν, να την εντάξετε στη ζωή σας ώστε να προλάβετε ή να καθυστερήσετε την εμφάνιση όποιας νόσου στο μέλλον σας.